Art. 10 ust. 1 pkt 3 oraz art. 11 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent, o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. nr 104 poz. 450 ze zm./ są niezgodne z zasadą sprawiedliwości społecznej sformułowaną w art. 1 oraz z zasadą równości wypowiedzianą w art. 67 ust. 2 w związku z art. 76 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władza ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426 ze zm./, gdyż określają wskaźnik oceny okresów działalności w ruchu oporu kombatantów pobierających emerytury lub renty inwalidzkie cywilne /z systemu ogólnego/ z naruszeniem powyższych zasad, w porównaniu z przepisami odnoszącymi się do kombatantów pobierających emerytury lub renty inwalidzkie wojskowe.
Oceniając konstytucyjność zakwestionowanych przepisów ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent (...) Trybunał na wstępie zważył co następuje:
Jak już wcześniej ustalono, ustawa ta zastąpiła dotychczasowy podział okresów wymaganych do nabycia i ustalenia wysokości emerytury lub renty na okresy zatrudnienia, równorzędne z zatrudnieniem i zaliczane do okresów zatrudnienia podziałem na okresy składkowe i nieskładkowe. Okresy składkowe, wymienione w art. 2 tej ustawy są okresami rzeczywistego wykonywania zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej, za które opłacone zostały składki na ubezpieczenie społeczne lub za które istniał obowiązek ich opłacania. Wśród tych okresów znajdują się wprawdzie także niektóre okresy, za które z różnych powodów nie było obowiązku opłacania składki, niemniej jednak zostały one potraktowane jako składkowe z uwagi na przymusowy charakter danego rodzaju działalności /czynna służba wojskowa, praca przymusowa na rzecz hitlerowskich Niemiec lub b. ZSRR, albo w kopalniach w czasie służby wojskowej/, bądź gdy wykonywanie danej działalności zawodowej miało miejsce w okresach, w których nie była ona jeszcze objęta ochroną ubezpieczeniową, lub gdy w grę wchodzi praca zawodowa, z tytułu której w ogóle nie przewiduje się opłacania składek /np. zawodowa służba wojskowa, policyjna, w UOP, Straży Granicznej itp./. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy przy ustalaniu prawa i wysokości świadczeń oprócz okresów składkowych uwzględnia się wymienione tam okresy nieskładkowe. Przy obliczaniu wysokości emerytury i renty okresy nieskładkowe są "wyceniane" niższym wskaźnikiem: 0,7 procent w przeciwieństwie do okresów składkowych, do których stosuje się wskaźnik 1,3 procent. Okresy nieskładkowe, wymienione w ustawie to okresy niewykonywania zatrudnienia, ani innej działalności zarobkowej z powodu różnych społecznie uzasadnionych i doniosłych przyczyn /np. wychowywania dzieci, studiów, opieki nad inwalidami itp./. Okresy te charakteryzują się więc tym, iż w trakcie ich trwania nie była wykonywana praca zarobkowa i w związku z tym nie istniał obowiązek opłacania składki, lecz z różnych powodów ustawodawca zdecydował się na ich uwzględnienie /w ograniczonym rozmiarze/ w stażu decydującym o prawie i wysokości emerytury lub renty. Wśród okresów nieskładkowych, wymienionych w ust. 1 art. 4 ustawy o rewaloryzacji (...) znajdują się m.in. okresy działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą działalnością, a także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania represjom wojennym i okresu powojennego, określone w przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.
Kwalifikacja w omawianej ustawie okresów jako składkowych, nawet mimo braku wykonywania pracy i opłacania składki, bądź jako nieskładkowych, stanowi suwerenną decyzję ustawodawcy i jest dokonywana z punktu widzenia założonego przez niego celu ustawy. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał w swych orzeczeniach /K 2/94 - OTK 1994 cz. II poz. 36; K 6/94 - OTK 1994 cz. II poz. 39; K 10/95 - OTK ZU 1995 nr 2 poz. 10/, iż stanowienie prawa jest rolą parlamentu i nie jest on powołany do oceny słuszności czy celowości rozwiązań przyjmowanych przez ustawodawcę. W przypadku kombatantów pobierających emerytury lub renty na podstawie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji (...) ustawodawca świadomie, o czym świadczy przebieg dyskusji na forum Komisji Polityki Społecznej i Ustawodawczej nad projektem tej ustawy, uznał okres działalności kombatanckiej za okres nieskładkowy. Trybunał Konstytucyjny ma natomiast prawo badać, czy przy stanowieniu prawa nie zostały naruszone zasady i przepisy konstytucyjne. W odniesieniu do ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji (...) Trybunał wypowiedział się już w orzeczeniu K 14/91 /OTK 1992 cz. I poz. 7/, uznając za istotny element zasady sprawiedliwości społecznej, na gruncie systemów ubezpieczenia społecznego, współzależność między wysokością i okresem opłacania składek /wkładem pracy/ a nabyciem i rozmiarem prawa do świadczeń i stwierdzając , iż wysokość tych świadczeń w przybliżeniu powinna być odpowiednia do udziału ubezpieczonego w tworzeniu funduszu ubezpieczeń społecznych. W ustawie tej prawo i wysokość świadczeń zostały oparte co do zasady na okresach składkowych, a więc na okresach, za które były opłacane składki. Składki natomiast nie były płacone za okresy wymienione w art. 4 ustawy /okresy nieskładkowe/. Wszystkie wymienione w tym przepisie okresy, w tym okresy działalności kombatanckiej, zostały potraktowane jednakowo. Ogólnie więc na gruncie omawianej ustawy wszystkie uprawnione osoby są traktowane jednakowo w zależności od kryterium opłacania składek.