Par. 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 listopada 1994 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych /Dz.U. nr 119 poz. 570/, jest niezgodny z zasadą równości obywateli wobec prawa /art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy przez art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym - Dz.U. nr 84 poz. 426 ze zm./ i z zasadą sprawiedliwości społecznej /art. 1 powołanych wyżej przepisów konstytucyjnych/, przez to, że w oparciu o kryteria pozbawione relewantnego związku z celem ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych /Dz.U. nr 105 poz. 509 ze zm./, ograniczył zakres uprawnień osób w nim wymienionych do zrekompensowania wydatków mieszkaniowych.
Par. 1 ust. 1 pkt 3 powołanego w pkt pierwszym rozporządzenia Rady Ministrów, jest zgodny z art. 42 ust. 6 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych /Dz.U. nr 105 poz. 509 ze zm./, a tym samym nie jest niezgodny z art. 54 ust. 1 powołanej wyżej Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r.
Trybunał Konstytucyjny dokonał najpierw oceny kontrolowanego przepisu z punktu widzenia zasady równości, wyrażonej w art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjnych. Zasada równości wobec prawa polega na tym, że "wszystkie podmioty prawa /adresaci norm prawnych/ charakteryzujące się daną cechą istotną /relewantną/ mają być traktowane równo. A więc według jednakowej miary bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Podstawowe, ale nie wyłączne cechy ze względu na istnienie których nie wolno różnicować obywateli pod względem prawnym wymienia art. 67 ust. 2 /orzeczenie z dnia 9 marca 1988 r. U 7/87 - OTK 1988 poz. i jednolite orzecznictwo późniejsze/.
Oceniając daną regulację z punktu widzenia zasady równości należy ustalić, czy zachodzi podobieństwo jej adresatów, a więc czy możliwe jest wskazanie istnienia wspólnej cechy faktycznej lub prawnej uzasadniającej ich równe traktowanie /orzeczenie z dnia 28 listopada 1995 r. K 17/95 - OTK 1995 cz. II poz. ; orzeczenie z dnia 3 września 1996 r. K 10/96 - OTK ZU 1996 Nr 4 poz. /.
Zasada równości nie zakazuje bowiem różnicowania sytuacji prawnej adresatów danej regulacji prawnej, ale różnicowanie to musi znajdować oparcie w odrębnościach charakterystyki /prawnej lub faktycznej/ poszczególnych kategorii adresatów.
Jeżeli odrębności takie nie występują, to dopuszczalność różnicowania sytuacji prawnej podmiotów charakteryzujących się w równym lub zbliżonym stopniu tą samą cechą relewantną wymaga szczególnie wnikliwej oceny na tle art. 67 ust. 2. Przy dokonywaniu tej oceny podstawowe znaczenie ma cel kontrolowanej regulacji. Jeżeli wprowadzone zróżnicowanie sytuacji podmiotów podobnych pozostaje w relewantnym związku z celami, które prawodawca zamierza osiągnąć, jeżeli realizacja tych celów znajduje uzasadnienie w innych normach, zasadach lub wartościach konstytucyjnych /a w szczególności w zasadzie sprawiedliwości społecznej, ustanowionej przez art. 1 przepisów konstytucyjnych/ i jeżeli odstąpienie od zasady równości pozostaje w odpowiedniej proporcji do rangi owego celu, to zróżnicowaniu sytuacji podobnych nie można przypisać charakteru dyskryminacji /uprzywilejowania/, nie dochodzi więc do naruszenia art. 67 ust. 2 przepisów konstytucyjnych. Innymi słowy, zawsze konieczna jest ocena kryterium, na podstawie którego dokonano zróżnicowania. "Równość wobec prawa to także zasadność wybrania takiego, a nie innego kryterium różnicowania podmiotów prawa.
Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał również związek zasady równości z zasadą sprawiedliwości, dopuszczając zróżnicowanie w prawie, o ile jest ono usprawiedliwione" /K 17/95, op. cit. str. 18/.
Kwestionowane rozporządzenie nie przyjęło tego kryterium, a zróżnicowanie sytuacji prawnej gospodarstw domowych oparło na charakterze prawa do zajmowanego lokalu /najemca, członek spółdzielni, właściciel lokalu i właściciel domu jednorodzinnego/. Doprowadziło to jednak do zatarcia różnicy pomiędzy poszczególnymi kategoriami członków spółdzielni mieszkaniowych. Z jednej strony rozporządzenie potraktowało wręcz w identyczny sposób wszystkich członków spółdzielni, niezależnie od tego, czy ich prawo do lokalu ma charakter własnościowy czy lokatorski, z drugiej strony wprowadziło ono zróżnicowanie sytuacji prawnej właścicieli, bo członkowie spółdzielni, którym przysługuje własnościowe prawo do lokalu zostali uprzywilejowani w stosunku do właścicieli, o których mowa w pkt 3 i 4 rozporządzenia.