Naczelny Sąd Administracyjny Izba Finansowa w składzie: Sędzia NSA Krystyna Nowak, , , po rozpoznaniu w dniu 3 września 2004 r. na posiedzeniu niejawnym zażalenia [...] na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 stycznia 2004 r., sygn. akt III SA 3502/03 oddalające wniosek [...] o zwolnienie jej od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Warszawie z dnia [...] listopada 2003 r. Nr [...] w przedmiocie podatku akcyzowego za listopad i grudzień 1998 r. p o s t a n a w i a uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie
W skardze na decyzje Dyrektora Izby Celnej [...] zawarła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych od wartości przedmiotu sporu określonej przez nią na 4.596.952 zł., wskazując, iż nie ma możliwości pokrycia kosztów wpisu sądowego bowiem wszystkie konta są zajęte od grudnia 2002 r.
Na wezwanie Sądu z 13 stycznia 2004 r. do wykazania, że nie ma dostatecznych środków na uiszczenie wpisu od skargi - art. 113 § 2 Kpc w zw. z art. 26 ust. 3 ustawy o NSA w zw.. z art. 97 § 2 p.w.p.s.a. wyjaśniła, że jej działalność gospodarcza została zawieszona, Komornik Urzędu Skarbowego w [...] zabezpieczył wszystkie konta bankowe na poczet należności w podatku akcyzowym objętym zaskarżoną decyzją, nie posiada żadnego dochodu z tytułu zatrudnienia, dzierżawy, lub pomocy społecznej, utrzymuje się z pomocy pełnoletnich dzieci, jest na leczeniu odwykowym w poradni przeciwalkoholowej, wierzytelności od kontrahentów zostały zajęte przez komornika sądowego, nie posiada majątku trwałego i nieruchomości, mieszkanie, w którym jest zameldowana ma status komunalny.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z 28 stycznia 2004 r. sygn. akt III S.A. 3502/03, wydanym na podstawie art. 113 § 1 Kpc w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o NSA i w zw. z art. 97 § 2 Przepisów wprowadzających ustawy reformujące sądownictwo administracyjne, oddalił wniosek skarżącej uznając, że skarżąca nie posiada na utrzymaniu żadnych członków rodziny. Nie jest niezdolna do pracy. Jest w stanie ponosić koszty zatrudnienia pełnomocnika . Osoba prowadząca działalność gospodarczą w tak znacznych rozmiarach powinna przewidywać konieczność zabezpieczenia środków na ewentualne sprawy sądowe, a zamierzając złożyć skargę powinna się liczyć z koniecznością poniesienia kosztów sądowych. Powinna też wykorzystać swoje możliwości zarobkowe.
W zażaleniu na postanowienie [...] prowadząca działalność gospodarczą pod firmą [...] wniosła o jego uchylenie i uwzględnienie sytuacji dowodowej w sprawie wyjaśniając równocześnie, iż żadnych dowodów nie posiada bowiem zostały zabezpieczone przez ABW Delegatura w [...] do sprawy zleconej przez Prokuraturę Okręgową w [...] o wskazanej sygn. akt.
Nie posiada też dowodów świadczących o stanie materialnym dzieci. Konkubent zapewnia jej tylko mieszkanie i wyżywienie. Stan zdrowia wskutek choroby alkoholowej nie pozwala na podjęcie pracy zarobkowej.
Ostatnie dochody z działalności gospodarczej osiągnęła w 2001 r. Ponadto skarżąca w tym samym Sądzie w innej sprawie opatrzonej sygn. V SO 53/04 (dotyczącej tej samej kontroli skarbowej przez ten sam organ) została zwolnione z kosztów z powodu niedostatku.
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził i zważył co następuje:
Art. 97 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1271 ze zm.) stanowił, że sprawy, w których skargi zostały wniesione do Naczelnego Sądu Administracyjnego przed dniem 1 stycznia 2004 r. i postępowanie nie zostało zakończone, a taka była sytuacja [...], podlegają rozpoznaniu przez właściwe wojewódzkie sądy administracyjne na podstawie przepisów ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2002 r., Nr 153, poz. 1270). Wprawdzie § 2 wskazanego przepisu stanowił, że w takich sprawach stosuje się dotychczasowe przepisy o "wpisie z innych kosztach sądowych", ale wobec równoczesnego uchylenia z dniem 1 stycznia 2004 r. ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (art. 3 w zw. z art. 106 Przepisów wprowadzających...), mógł on stanowić podstawę prawną wyłącznie do stosowania przepisów określających wysokość wpisu i innych kosztów sądowych sprzed 1 stycznia 2004 r.
Z tych powodów wniosek [...] winien być rozpoznawany jako wniosek o udzielenie prawa pomocy na zasadach określonych w Prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Jednak zasadniczym powodem uchylenia zaskarżonego (zażaleniem) postanowienie był fakt zwolnienia skarżącej, w innej sprawie, przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie od kosztów sądowych z powodu - jak wskazała w zażaleniu - niedostatku. Jeżeli między wydaniem przez Sąd postanowienia w sprawie sygn. akt IV SO 53/04, a postanowienia będącego przedmiotem sprawy niniejszej, nastąpiła istotna zmiana okoliczności dotycząca jej sytuacji osobistej i majątkowej to winno to znaleźć wyraz w uzasadnieniu postanowienia odmawiającego udzielenia prawa pomocy, po myśli art. 141 § 4 w zw. z art. 166 Prawa o postępowaniu...
Z tej przyczyny Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w postanowieniu.