Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA - Czesława Socha po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2004 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia R. G. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 sierpnia 2004 r. sygn. akt VI SA/Wa 821/04 w sprawie ze skargi R. G. na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia 26 marca 2004 r. sygn. akt [...] w przedmiocie odmowy wydania licencji detektywa postanawia: - zażalenie oddalić - U Z A S A D N I E N I E Zaskarżonym postanowieniem odmówiono skarżącemu przyznania prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie odmowy wydania licencji detektywa. W uzasadnieniu Sąd przyjął, że skarżący nie spełnił wymaganych przesłanek do zwolnienia, a wynika to z braku wykazania swojej rzeczywistej sytuacji majątkowej w sposób umożliwiający uwzględnienie wniosku. Skarżący R. G. wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie złożonego wniosku. W uzasadnieniu podał, że Sąd błędnie ocenił możliwości finansowe. Błędy w ustaleniach faktycznych doprowadziły do niewłaściwej oceny sytuacji finansowej wnioskodawcy. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje. Zażalenie jest bezzasadne. Przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie całkowitym lub częściowym zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270) następuje w określonych przypadkach. W zakresie całkowitym, gdy osoba wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. W zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny. Oznacza to, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych ma charakter wyjątkowy i jest stosowana tylko w przypadkach osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną. Koszty sądowe obciążające skarżącego w sprawie sprowadzają się w obecnym jej stadium do opłaty od skargi wynoszącej 200 zł. Chodzi więc o § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 221, poz. 2193 z 2003 r.). Trafnie Sąd przyjął, że skarżący nie wykazał swojej rzeczywistej sytuacji majątkowej w sposób umożliwiający uwzględnienie wniosku. W pierwszej kolejności należy podkreślić, że skarżący nawet nie przeczy, że uzyskuje dochody. Pozostała wobec tego tylko ocena - czy te, które uzyskuje pozwalają na pokrycie kosztów. Należało przyjąć, że tak, skoro skarżący nie wykazał w sposób nie budzący wątpliwości jakie te dochody są rzeczywiste. Nie zaprzeczył, że w 2003 r. osiągnął dochody w wysokości 6.178,26 zł, nadto wykonuje okazyjne zlecenia (o różnych dochodach), pomaga mu matka przebywająca na emeryturze (nie wskazując wysokości emerytury), a z którą pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym. Fakt ten ostatni został potwierdzony przez skarżącego w złożonym wniosku. Z akt administracyjnych wynika także, że w czerwcu 2004 r. uzyskał diety na udział w pracach komisji wyborczej (k. 14), a z treści postanowienia Komendanta Powiatowej Policji w Lubsku z dnia 9 grudnia 2003 r. o nr 5678/g przy ubieganiu się o wydanie licencji, że utrzymuje się z pieniędzy otrzymywanych od matki oraz z oszczędności jakie zostały mu po zmarłym ojcu (k. 30). Przedstawione zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy z dnia 20 września 2004 r. o zarejestrowaniu skarżącego jako bezrobotnego od tej daty nie może wskazywać, że skarżący nie ma dochodów. Z treści tego zaświadczenia nie wynika, czy skarżący pobiera zasiłek, czy też nie. O ile powołany wyżej przepis jednoznacznie wskazuje, że przy całkowitym zwolnieniu osoba powinna wykazać brak możliwości poniesienia jakichkolwiek kosztów postępowania, a przy częściowym - brak możliwości poniesienia pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, to należało przyjąć, że sytuacji tej w świetle powyższego nie można odnieść do skarżącego. Nie ma zatem podstaw do przyjęcia, że Sąd błędnie ocenił możliwości finansowe skarżącego. Podkreślić jednak należy, że strona wnosząc sprawę przed sądem powinna liczyć się z kosztami i gromadzić potrzebne środki z dochodów uzyskiwanych. Wyjątkowo, gdy niezwłoczne wniesienie sprawy zapewni ochronę praw strony ze względu na bliski termin, z upływem którego jej roszczenie wygaśnie lub ulegnie przedawnieniu, albo ze względu na inne okoliczności prawne lub faktyczne. Chodzi wówczas o sytuację, że nie ma podstaw do zarzucenia stronie rozmyślnego braku działania. W sprawie takie wyjątkowe okoliczności o jakich mowa wyżej nie zachodzą. Rodzaj sprawy (wysokość poniesionej opłaty od egzaminu wynoszącego ok. 1.200 zł), otrzymywane dochody, koszty związane z bieżącym utrzymaniem, w pełni potwierdzają o możliwości poniesienia wpisu, skoro osoba fizyczna powinna partycypować w kosztach postępowania. Z powyższych względów, skoro zaskarżone postanowienie odpowiada prawu i dlatego na podstawie art. 197 w związku z art. 184 cytowanej wyżej ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zażalenie zostało oddalone.
P O S T A N O W I E N I E
Dnia 16 listopada 2004 r.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie:
Sędzia NSA - Czesława Socha po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2004 r.
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia R. G.
od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 sierpnia 2004 r. sygn. akt VI SA/Wa 821/04 w sprawie ze skargi R. G.
na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia 26 marca 2004 r. sygn. akt [...] w przedmiocie odmowy wydania licencji detektywa postanawia:
- zażalenie oddalić -
U Z A S A D N I E N I E
Zaskarżonym postanowieniem odmówiono skarżącemu przyznania prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie odmowy wydania licencji detektywa.
W uzasadnieniu Sąd przyjął, że skarżący nie spełnił wymaganych przesłanek do zwolnienia, a wynika to z braku wykazania swojej rzeczywistej sytuacji majątkowej w sposób umożliwiający uwzględnienie wniosku.
Skarżący R. G. wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie złożonego wniosku.
W uzasadnieniu podał, że Sąd błędnie ocenił możliwości finansowe. Błędy w ustaleniach faktycznych doprowadziły do niewłaściwej oceny sytuacji finansowej wnioskodawcy.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Zażalenie jest bezzasadne.
Przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie całkowitym lub częściowym zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270) następuje w określonych przypadkach. W zakresie całkowitym, gdy osoba wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. W zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny. Oznacza to, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych ma charakter wyjątkowy i jest stosowana tylko w przypadkach osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną.
Koszty sądowe obciążające skarżącego w sprawie sprowadzają się w obecnym jej stadium do opłaty od skargi wynoszącej 200 zł. Chodzi więc o § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 221, poz. 2193 z 2003 r.).
Trafnie Sąd przyjął, że skarżący nie wykazał swojej rzeczywistej sytuacji majątkowej w sposób umożliwiający uwzględnienie wniosku.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że skarżący nawet nie przeczy, że uzyskuje dochody. Pozostała wobec tego tylko ocena - czy te, które uzyskuje pozwalają na pokrycie kosztów. Należało przyjąć, że tak, skoro skarżący nie wykazał w sposób nie budzący wątpliwości jakie te dochody są rzeczywiste. Nie zaprzeczył, że w 2003 r. osiągnął dochody w wysokości 6.178,26 zł, nadto wykonuje okazyjne zlecenia (o różnych dochodach), pomaga mu matka przebywająca na emeryturze (nie wskazując wysokości emerytury), a z którą pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym. Fakt ten ostatni został potwierdzony przez skarżącego w złożonym wniosku. Z akt administracyjnych wynika także, że w czerwcu 2004 r. uzyskał diety na udział w pracach komisji wyborczej (k. 14), a z treści postanowienia Komendanta Powiatowej Policji w Lubsku z dnia 9 grudnia 2003 r. o nr 5678/g przy ubieganiu się o wydanie licencji, że utrzymuje się z pieniędzy otrzymywanych od matki oraz z oszczędności jakie zostały mu po zmarłym ojcu (k. 30). Przedstawione zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy z dnia 20 września 2004 r. o zarejestrowaniu skarżącego jako bezrobotnego od tej daty nie może wskazywać, że skarżący nie ma dochodów. Z treści tego zaświadczenia nie wynika, czy skarżący pobiera zasiłek, czy też nie. O ile powołany wyżej przepis jednoznacznie wskazuje, że przy całkowitym zwolnieniu osoba powinna wykazać brak możliwości poniesienia jakichkolwiek kosztów postępowania, a przy częściowym - brak możliwości poniesienia pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, to należało przyjąć, że sytuacji tej w świetle powyższego nie można odnieść do skarżącego. Nie ma zatem podstaw do przyjęcia, że Sąd błędnie ocenił możliwości finansowe skarżącego.
Podkreślić jednak należy, że strona wnosząc sprawę przed sądem powinna liczyć się z kosztami i gromadzić potrzebne środki z dochodów uzyskiwanych. Wyjątkowo, gdy niezwłoczne wniesienie sprawy zapewni ochronę praw strony ze względu na bliski termin, z upływem którego jej roszczenie wygaśnie lub ulegnie przedawnieniu, albo ze względu na inne okoliczności prawne lub faktyczne. Chodzi wówczas o sytuację, że nie ma podstaw do zarzucenia stronie rozmyślnego braku działania. W sprawie takie wyjątkowe okoliczności o jakich mowa wyżej nie zachodzą. Rodzaj sprawy (wysokość poniesionej opłaty od egzaminu wynoszącego ok. 1.200 zł), otrzymywane dochody, koszty związane z bieżącym utrzymaniem, w pełni potwierdzają o możliwości poniesienia wpisu, skoro osoba fizyczna powinna partycypować w kosztach postępowania.
Z powyższych względów, skoro zaskarżone postanowienie odpowiada prawu i dlatego na podstawie art. 197 w związku z art. 184 cytowanej wyżej ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zażalenie zostało oddalone.