Naczelny Sąd Administracyjny w składzie Sędzia NSA Barbara Wasilewska, , , po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia F. w G. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 17 września 2013 r., sygn. akt I SA/Kr 1470/12, w zakresie prawa pomocy w sprawie ze skargi F. w G. na decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w K. z dnia 13 lipca 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji postanawia oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 17 września 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odmówił F. w G. (zwanej w dalszej części uzasadnienia w skrócie "Fundacją" bądź "stroną skarżącą") przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienie od kosztów sądowych.
W pierwszej kolejności Sąd I instancji przedstawił treść oświadczeń strony skarżącej zawartych we wniosku o przyznania prawa pomocy, z których wynikało, że na skutek podjętych w stosunku do niej czynności operacyjnych organów ścigania nie może prowadzić działalności gospodarczej, co w konsekwencji doprowadziło do pozbawienia ją funduszy na opłacenie kosztów sądowych. Ponadto wskazała, że przeciwko niej toczy się wiele postępowań egzekucyjnych. Wysokość kapitału zakładowego, majątku lub środków finansowych strony skarżącej, wartość jej środków trwałych oraz wysokość zysku lub strat za ostatni rok obrotowy - określone zostały na sumę 0,00 zł, podobnie jak saldo na posiadanym rachunku bankowym. Z oświadczeń strony wynika również, że na dzień składania wniosku nie posiadała w kasie środków finansowych, nie miała żadnych ruchomości, nieruchomości a saldo konta firmowego wynosiło 0,00 zł.
Sąd I instancji, uzasadniając swoje stanowisko, wskazał, że strona skarżąca nie wykazała w sposób przekonujący, że spełnia przesłanki przyznania prawa pomocy. Zdaniem Sądu dokonanie oceny aktualnej sytuacji majątkowej strony skarżącej było niemożliwie z uwagi na niedostarczenie wymaganej dokumentacji. Strona, mimo stosownego wezwania sądowego, nie dostarczyła bowiem sprawozdania finansowego za 2012 r. Również przedłożone zestawienie transakcji dokonywanych na rachunku bankowym nie jest aktualne, dotyczy bowiem okresu do dnia 5 września 2012 r., a więc brakuje dokumentów wskazujących na obroty Fundacji przez ostatnie 12 miesięcy. Sąd wskazał przy tym, że samo oświadczenie prezesa Fundacji z 7 stycznia 2013 r. nie jest w tym zakresie wystarczające.
Strona wniosła zażalenie na powyższe postanowienie, domagając się jego zmiany, poprzez uwzględnienie złożonego wniosku w całości. W jego uzasadnieniu wskazała, że niemożliwie było dostarczenie wyciągów z rachunków bankowych za kolejny okres, gdyż rachunki Fundacji zostały zamknięte przez banki. Z uwagi na powyższe Fundacja musiała poprzestać na oświadczeniach jej Zarządu, które zostało dołączone do akt postępowania. Podkreślono, że w zaskarżonym postanowienie Sąd I instancji w ogóle nie odniósł się merytorycznie do przedłożonych dokumentów, stanowiących podstawowe źródło wiedzy o aktualnej sytuacji finansowej Fundacji. Ponownie wskazano, że odmówienie stronie przyznania prawa pomocy będzie dla niej oznaczało faktyczne pozbawienie drogi sądowej, co naruszy art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (publikacja w Dz.U. z 1993 r. nr 61, poz. 284).
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie należy zaznaczyć, że prawo do sądu nie ma charakteru bezwzględnego, zależy bowiem od różnych czynników, między innymi od poniesienia stosownych kosztów. W postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada odpłatności drogi sądowej. Jednak jej realizacja nie powinna naruszać prawa obywateli do sądu. Z tej przyczyny powstała instytucja zwolnienia od kosztów sądowych, której realizację stanowią m.in. przepisy dotyczące przyznania prawa pomocy.