Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Lidia Ciechomska-Florek po rozpoznaniu w dniu 23 marca 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia D.L. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 18 grudnia 2017 r., sygn. akt I SA/Gd 1244/17 w zakresie odmowy przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia w sprawie ze skargi D.L. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lipca 2017 r., nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne postanawia: 1. uchylić zaskarżone postanowienie; 2. przywrócić D.L. termin do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 18 października 2017 r. sygn. akt I SA/Gd 1244/17.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu postanowieniem z dnia 4 marca 2015 r., sygn. akt III SA/Po 1606/14, odmówił D.L. przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia do wyroku tego sądu z dnia 18 października 2017 r. oddalającego skargę D.L. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lipca 2017 r. w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że 27 listopada 2017 r. skarżąca wraz z wnioskiem o sporządzenie uzasadnienia ww. wyroku złożyła wniosek o przywrócenie terminu o sporządzenie uzasadnienia wskazując, że nie mogła dokonać czynności w terminie, ponieważ opiekuje się ciężko chorym mężem, który wymaga całodobowej opieki. Wyjaśniła, że mieszka na wsi i w celu nadania przesyłki na poczcie musi dojechać autobusem. Jednak nie może pozostawiać męża bez opieki w tym czasie, gdyż zajmuje to ponad dwie godziny. Skarżąca wyjaśniła, że sama również choruje i w związku z operacją ucha słabo słyszy. Wskazała, że będąc na rozprawie nie dosłyszała pouczenia sądu o obowiązującym 7-dniowym terminie do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku. W ocenie Sądu pierwszej instancji zaprezentowana przez skarżącą argumentacja nie zasługiwała na aprobatę, a przedstawione okoliczności nie świadczyły o braku winy. Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że wskazane powody nie miały charakteru nadzwyczajnego i nie były spowodowane przeszkodą niemożliwą do usunięcia. Skarżąca wykazała się niedostateczną dbałością o własne interesy, a choroba zarówno skarżącej jak i jej męża nie była nagła. Odnosząc się do kwestii niedosłyszenia Sąd pierwszej instancji uznał, że okoliczność ta nie usprawiedliwia braku winy w niedochowaniu terminu. Jeżeli skarżąca rzeczywiście nie słyszała na rozprawie kierowanego do niej pouczenia, to mogła w ocenie Sądu pierwszej instancji taką okoliczność zasygnalizować. Mogła również udać się do Wydziału Informacji Sądowej, aby dowiedzieć się czy też upewnić, czy i kiedy należy złożyć stosowny wniosek. Z uwagi na wskazane okoliczności Sąd pierwszej instancji uznał, że nie nastąpiło uprawdopodobnienie okoliczności wskazujących na brak winy w uchybieniu terminu.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła D. L. podnosząc, że jest osobą straszą, niedosłyszącą, która sprawuje opiekę nad starszym mężem będącym inwalidą I grupy. Skarżąca podniosła nadto, że mąż cierpi na niewydolność nerek, astmę, nadciśnienie tętnicze oraz doznał udaru, w związku z czym wymaga stałej opieki. Dodatkowo sama skarżąca jest osobą starszą i niedosłyszącą, w związku z czym nie dosłyszała w jaki sposób skierować wniosek o uzasadnienie wyroku.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie podnieść należy, że regułą w postępowaniu sądowym jest bezskuteczność czynności podjętych przez stronę po terminie. Niniejsza zasada nie ma jednakże charakteru bezwzględnego. Przepis art. 86 § 1 zd. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.; dalej: p.p.s.a.) przewiduje bowiem możliwość przywrócenia terminu przez sąd na wniosek strony pod warunkiem, że uchybiła ona terminowi bez swojej winy.