Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki /Dz.U. nr 179 poz. 1843/ nie określa wprost jaki okres oczekiwania na rozpoznanie sprawy należy uznać za nieuzasadnioną zwłokę. Pewna wskazówka wynika jednak z art. 14 tej ustawy, który to przepis stanowi, że ponowna skarga na przewlekłość postępowania w tej samej sprawie może być wniesiona po wpływie 12 miesięcy. Skoro bowiem ponowna skarga może być wniesiona po upływie 12 miesięcy, to należy przyjąć, że o przewlekłości postępowania można mówić, jeżeli czas oczekiwania na wyznaczenie rozprawy w sprawie sądowoadministracyjnej przekracza znacząco 12 miesięcy.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2005 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi Jerzego O. na przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gliwicach w sprawie ze skargi Jerzego O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 23 maja 2003 r. (...) w przedmiocie dodatku mieszkaniowego, 4/II SA/Ka 1579/03 postanawia: stwierdzić, że w postępowaniu w tej sprawie nastąpiła przewlekłość postępowania; (...).
Jerzy O. wniósł skargę na przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gliwicach w sprawie ze skargi Jerzego O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 23 maja 2003 r. w przedmiocie odmowy przyznania dodatku mieszkaniowego.
Z akt sprawy wynika, że skarga w tej sprawie została wniesiona do sądu administracyjnego w czerwcu 2003 r. W sierpniu 2003 r. organ administracji przesłał do Sądu odpowiedź na skargę wraz z aktami sprawy. Sprawa oczekuje na wyznaczenie terminu rozprawy.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Skarga o stwierdzenie, że w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym nastąpiła przewlekłość postępowania może być uwzględniona, jeżeli są podstawy do przyjęcia, że na skutek działania lub bezczynności sądu naruszone zostało prawo strony do rozpoznania jej sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki /art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki - Dz.U. nr 179 poz. 1843, zwanej dalej ustawą/. Konieczne jest więc ustalenie, że wystąpiła zwłoka w postępowaniu sądowym /przewlekłość postępowania/ oraz, że zwłoka w postępowaniu sądowym jest nieuzasadniona. Stosownie do przepisu art. 2 ustawy o nieuzasadnionej zwłoce można mówić wówczas, jeżeli postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, ale także zachowań stron, a w szczególności strony, która zarzucała przewlekłość postępowania. Ocena ta nie może być oderwana od obowiązku sądu rozpoznawania wszystkich spraw wniesionych do sądu bez nieuzasadnionej zwłoki, przy zachowaniu zasady rozpoznawania spraw według kolejności ich wpływu oraz uwzględnieniu przepisów nakazujących rozpoznawanie niektórych rodzajów spraw w ustawowo określonych terminach.
Stosownie do przepisu par. 31 ust. 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 kwietnia 2003 r. - Regulaminu wewnętrznego urzędowania wojewódzkich sądów administracyjnych /Dz.U. nr 169 poz. 1646/ sprawy wniesione do sądu rozpoznaje się według kolejności ich wpływu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Zasada rozpoznawania spraw według kolejności ich wpływu oznacza, że sprawa wniesiona później nie może być rozpoznawana /nie można wyznaczyć terminu rozprawy/ przed rozpoznaniem spraw, które zostały wniesione do sądu wcześniej. Liczba spraw wniesionych do sądu jest przyczyną oczekiwania na wyznaczenie terminu rozprawy.
Istnieją jednak podstawy do szybszego rozpoznania spraw wynikające bądź to wprost z przepisów ustaw, które określają terminy rozpoznawania spraw przez sąd, bądź to z przepisów regulujących tryb postępowania umożliwiający rozpoznanie sprawy poza kolejnością. Ma to szczególne znaczenie w sprawach, których stopień faktycznej i prawnej zawiłości nie jest znaczny, a ich charakter prawny i znaczenie dla strony przemawia za szybszym rozpoznaniem sprawy. Takie możliwości stwarza zarządzenie rozpoznania sprawy poza kolejnością przez prezesa sądu, jeżeli strona przedstawi powody uzasadniające rozpoznanie sprawy poza kolejnością /par. 31 ust. 2 powołanego rozporządzenia/ oraz tryb uproszczony, o którym mowa w art. 119-122 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./. Przepisy regulujące postępowanie uproszczone mają zastosowanie także w sprawach, w których skargi zostały wniesione przed 1 stycznia 2004 r. i postępowanie nie zostało zakończone. Postępowanie uproszczone pozwala na szybsze rozpoznanie sprawy bez wyznaczania rozprawy, jednakże w przypadku, o którym mowa w art. 119 pkt 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, konieczny jest wniosek strony o rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym.