Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jan Paweł Tarno po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. C. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 27 czerwca 2008 r., sygn. akt II SAB/Go 15/08 odrzucające skargę A. C. na bezczynność Starosty Powiatu [...] w przedmiocie ustalenia właściciela nieruchomości postanawia oddalić skargę kasacyjną
Postanowieniem z dnia 27 czerwca 2008 r., sygn. akt II SAB/Go 15/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim odrzucił skargę A. C. na bezczynność Starosty Powiatu [...] w przedmiocie ustalenia właściciela nieruchomości. W uzasadnieniu wskazano, że w sprawie niniejszej skarga dotyczy bezczynności Starosty Powiatu [...] w przedmiocie ustalenia, iż skarżąca (pierwotnie M. G. obecnie jej następca prawny A. C.) jest właścicielem nieruchomości - działek poprzednio wchodzących w skład gospodarstwa rolnego o pow. [...] ha należącego do M. G., a przejętego przez Skarb Państwa. Treść skargi oraz dołączonych do niej akt administracyjnych wskazuje, iż rzeczywistym żądaniem w niej zawartym jest zwrot tego gospodarstwa i zakwestionowanie prawa właścicieli wchodzących w jego skład działek. Tym samym skarżąca kwestionuje prawo własności wskazanych w podaniu działek. Powyższe żądanie, wbrew stanowisku skarżącej jest roszczeniem, którego dochodzić można na drodze procesu cywilnego. Sprawa, której przedmiotem jest żądanie ustalenia prawa własności i wydania rzeczy nie należy do właściwości sądu administracyjnego. W myśl przepisu art. 3 § 2 pkt 8 P.p.s.a. skargę do sądu administracyjnego na bezczynność organu można wnieść wyłącznie w przypadkach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4a. Skarga na bezczynność organu jest pochodną skargi na określone prawne formy działania organów administracji publicznej. W tych okolicznościach nie można uczynić przedmiotem skargi na bezczynność organu administracji publicznej nie podjęcia przez ten organ oczekiwanych przez stronę działań w zakresie jej roszczeń o charakterze cywilnoprawnym. Sądy administracyjne nie są właściwe w rozstrzyganiu spraw cywilnych, a taki charakter ma żądanie zwrotu nieruchomości bądź ustalenia jej właściciela. Oznacza to, iż wbrew oczekiwaniu skarżącej tutejszy Sąd nie posiada kompetencji do "ustalenia prawnego właściciela spornej nieruchomości". Analogiczne stanowisko zajął także WSA w Gorzowie Wlkp. w sprawie o sygn. akt II SA/Go 274/07, postanowieniem z dnia 29 czerwca 2007 r. NSA postanowieniem z dnia 10 października 2007 r. sygn. akt. II OSK 1429/07 oddalił skargę kasacyjną M. G. na powyższe postanowienie. Należy podzielić stanowisko Starosty wyrażone w odpowiedzi na skargę, iż obecnie nie toczy się żadne postępowanie administracyjne, z którego wynikałby dla niego obowiązek rozstrzygnięcia sprawy w drodze decyzji administracyjnej, postanowienia, czy też innego aktu lub czynności rozstrzygającego o prawach lub obowiązkach strony. Analiza treści skargi wskazuje, iż skarżąca niewłaściwie rozumie rolę sądów administracyjnych, które są powołane jedynie do badania zgodności z prawem działalności administracji publicznej w formach ściśle określonych przez ustawodawcę w cytowanym art. 3 P.p.s.a., Sąd administracyjny nie może zatem rozpoznać skargi strony która kwestionuje ogół wszystkich decyzji, aktów pism organów administracji publicznej, które związane są z jej dążeniem do odzyskania utraconego prawa własności. Na marginesie należy zatem wskazać, iż jeżeli strona chce podważyć treść ostatecznych decyzji administracyjnych, możliwe jest to jedynie w jednym z nadzwyczajnych trybów postępowania administracyjnego, przewidzianych w rozdziałach 12 i 13 Kodeksu postępowania administracyjnego. W tym celu należy zwrócić się do właściwego organu z wnioskiem odpowiednio o wszczęcie postępowania w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego, stwierdzenie nieważności decyzji albo jej zmianę lub uchylenie, wykazując zaistnienie przesłanek zastosowania danego trybu nadzwyczajnego. Wydana w takim trybie decyzja administracyjna podlegała będzie weryfikacji w administracyjnym postępowaniu odwoławczym, a ostatecznie skardze do sądu administracyjnego, w przypadku jej niezgodności z prawem.