Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Małgorzata Masternak - Kubiak po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2012 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej G. Ż. i J. Ż. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 stycznia 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 2457/11 odrzucającego skargę G. Ż. i J. Ż. na postanowienie Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] listopada 2011 r., Nr [...] w przedmiocie uznania zażalenia na bezczynność organu za nieuzasadnione postanawia: oddalić skargę kasacyjną.
Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 2457/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę G. Ż. i J. Ż. na postanowienie Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] listopada 2011 r., Nr [...] w przedmiocie uznania zażalenia na bezczynność organu za nieuzasadnione.
W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji podniósł, iż stosownie do treści art. 37 § 1 K.p.a. na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35, w przepisach szczególnych, ustalonym w myśl art. 36 lub na przewlekłe prowadzenie postępowania stronie służy zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia, a jeżeli nie ma takiego organu - wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Wyczerpanie przez osobę zainteresowaną trybu zażaleniowego stanowi warunek formalny wystąpienia ze skargą do sądu administracyjnego na bezczynność organu pierwszej instancji (art. 52 P.p.s.a.).
Zgodnie z utrwalonym poglądem prezentowanym zarówno w literaturze jak i orzecznictwie stanowisko organu wyższego stopnia wyrażone w trybie art. 37 § 1 K.p.a. przyjmuje formę postanowienia, na które nie służy zażalenie (art. 141 § 1 K.p.a.). Postanowienie to ma charakter wpadkowy (incydentalny), a zatem nie kończy postępowania w sprawie i nie zawiera rozstrzygnięcia co do istoty sprawy. Nie jest to więc postanowienie podlegające zaskarżeniu do sądu administracyjnego, o jakim mowa w art. 3 § 2 pkt 2 P.p.s.a. Nie jest to również inny akt lub czynność organu dotycząca przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikającego z przepisów prawa.
W skardze kasacyjnej od powyższego postanowienia G. Ż. i J. Ż., na podstawie na podstawie art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ze zm.) - zwanej dalej P.p.s.a., podnieśli zarzuty:
- naruszenia prawa materialnego poprzez błędną wykładnię, tj. art. 6 ust. 1 w zw. z art. 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284), obowiązującej na zasadzie art. 91 Konstytucji RP, poprzez niezapewnienie obywatelowi możliwości rozstrzygnięcia o jego sprawach cywilnych w procesie sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki oraz zagwarantowania skutecznego środka odwoławczego,
- naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 3 § 1 i 2 pkt 2 P.p.s.a. przez błędną wykładnię polegającą na odmowie rozpoznania skargi na postanowienie Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] listopada 2011 r. prawomocnie kończącego postępowanie w sprawie przewlekłości postępowania.
Wskazując na powyższe podstawy skargi kasacyjnej, skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie i zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania według norm przepisanych.
W uzasadnieniu skargi podkreślono, że zgodnie z art. 91 Konstytucji RP ratyfikowane umowy międzynarodowe stanowią obowiązujące źródła prawa jeżeli można stosować je bezpośrednio i to z pierwszeństwem przed sprzecznymi z nimi przepisami prawa krajowego, m. in. ustaw. Taką umową międzynarodową jest Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (zwana dalej Konwencją), którą Rzeczypospolita Polska ratyfikowała w zakresie przepisów na których oparta jest skarga w dniu 19 stycznia 1993 r. Przepisy w zakresie podstawowych wolności opisanych w art. 2-17 Konwencji należy stosować wprost.