Wniosek w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku H. K. i M. M. o ustalenie i przyznanie odszkodowania za przejęcie na własność Skarbu Państwa nieruchomości położonej w K. przy ul. [...]
Uzasadnienie strona 3/3

Przedmiotem sporu jest to, który z organów jest właściwy do orzekania o odszkodowaniu na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 25 lutego 1958 r. o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym (Dz. U. Nr 11, poz. 37 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem "W przypadku przejścia na własność Państwa na podstawie niniejszej ustawy domu jednorodzinnego, działki budowlanej albo innego mienia stanowiącego własność osobistą (art. 18) właścicielowi przysługuje prawo do odszkodowania." W myśl zaś zdania pierwszego ustępu 2 art. 19 "Odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, przypadające za nieruchomość ustala prezydium wojewódzkiej rady narodowej przy odpowiednim zastosowaniu zasad i trybu obowiązującego przy wywłaszczaniu nieruchomości, odszkodowanie zaś za ruchomość ustala minister według cen rynkowych." Przepis art. 19 ust. 2 zdanie pierwsze normuje więc dwie kwestie: organ właściwy do ustalenia odszkodowania oraz tryb i zasady postępowania w tym przedmiocie.

Naczelny Sąd Administracyjny w obecnym składzie stoi na stanowisku, że w odesłaniu, zawartym w art. 19 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 25 lutego 1958 r., do odpowiedniego stosowania zasad i trybu obowiązującego przy wywłaszczaniu nieruchomości, nie mieści się ustalanie organu właściwego w sprawie odszkodowania, o jakim mowa w ust. 1 tego przepisu. Ustęp 2 wskazuje bowiem organ właściwy. Ustawa z dnia 25 lutego 1958 r. nie została dotychczas uchylona, jest aktem nadal obowiązującym, a jedynie wskazane w powołanym przepisie prezydium wojewódzkiej rady narodowej nie istnieje w strukturze organów administracji publicznej. Należy więc ustalić, kto przejął jego kompetencje. W tym celu nie jest jednak właściwe sięganie do rozwiązań zawartych w obecnej ustawie o gospodarce nieruchomościami, jako że art. 19 ust. 2 w kwestii organu właściwego nie odsyła do innych ustaw.

W niniejszej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny podziela stanowisko zajęte w powoływanym wyżej postanowieniu NSA z 30 marca 2012 r., I OW 1/12, zgodnie z którym z art. 53 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej (Dz. U. Nr 21, poz. 123) wynika, że do właściwości wojewodów przechodzą określone w przepisach prawa zadania i kompetencje należące dotychczas do wojewódzkich rad narodowych oraz terenowych organów administracji państwowej o właściwości ogólnej i o właściwości szczególnej stopnia wojewódzkiego, jeżeli te zadania i kompetencje nie zostały przekazane, w odrębnych ustawach, organom samorządu terytorialnego lub innym organom. Do takiego przekazania kompetencji, których dotyczy niniejsze postępowanie nie doszło (zob. tzw. ustawę "kompetencyjną" z 17 maja 1990 r. - Dz. U. Nr 34, poz. 198). Natomiast z dniem 1 stycznia 1999 r. weszła w życie ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 91, poz. 577), której art. 6 stanowił, że "Indywidualne akty administracyjne wydawane są w pierwszej instancji przez organy sprawujące administrację rządową na najniższym, możliwym do prawidłowego wykonania określonego zadania, poziomie zasadniczego podziału terytorialnego państwa." Przepis ten z pewnością nie określa szczegółowych kompetencji organów administracji rządowej. Z dniem wejścia w życie tej ustawy utraciła moc ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej (art. 9 ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o wejściu w życie ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o administracji rządowej w województwie - Dz. U. Nr 99, poz. 631).

Z kolei ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. utraciła moc z datą wejścia w życie (1 kwietnia 2009 r.) ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r., poz. 525 ze zm.). W myśl art. 3 ust. 1 pkt 5 tej ustawy "Wojewoda jest organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji."

Należało więc wobec powyższego podzielić stanowisko Prezydenta Miasta Kielce, że skoro obowiązująca nadal ustawa z dnia 25 lutego 1958 r. przyznaje w art. 19 ust. 2 kompetencje do ustalenia odszkodowania za przejęte na własność Państwa nieruchomości prezydium wojewódzkiej rady narodowej i kompetencje te nie zostały przeniesione na żaden inny organ, to należy przyjąć, że obecnie właściwym organem do ustalenia odszkodowania jest Wojewoda Ś. - co wynika z art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie.

Z przedstawionych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 15 § 2 w zw. z art. 4 p.p.s.a. postanowił jak na wstępie.

Strona 3/3