Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędziowie NSA : Irena Kamińska Roman Ciąglewicz (spr.) Protokolant Aleksandra Żurawicka po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2008 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 6 października 2008 r. , nr IG.VIII.7712-17/08 o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego między Wojewodą Warmińsko - Mazurskim a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Olsztynie w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku D. L. z dnia [...] grudnia 2006 r. o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Gminy Jedwabno Nr [...] z dnia [...] listopada 1977 r. stwierdzającej przejście z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości, składającej się z działek o nr: [...], położonej we wsi W., gmina Jedwabno postanawia: oddalić wniosek.
Wnioskiem z dnia 6 października 2008 r. Wojewoda Warmińsko-Mazurski, działając na podstawie art. 22 § 2 i § 3 pkt 2 K.p.a. oraz art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Wojewodą Warmińsko-Mazurskim a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Olsztynie, co do rozpatrzenia wniosku D. L. o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Gminy Jedwabno, Nr [...], z dnia [...] listopada 1977 r., stwierdzającej przejście z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości o powierzchni [...] ha, składającej się z działek o numerach: [...],[...],[...],[...],[...],[...] i [...], położonej we wsi W., gm. Jedwabno.
W uzasadnieniu Wojewoda wskazał, że wniosek został złożony przez D. L. w dniu [...] grudnia 2006 r. do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Olsztynie. Decyzja Naczelnika Gminy Jedwabno Nr [...], wydana została na podstawie art. 38 ust.3 i 4 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. z 1969 r. Nr 22, poz.159). D. L. zarzucił, że decyzja została wydana bez podstawy prawnej. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Olsztynie, decyzją z dnia [...] marca 2007 r., utrzymaną w mocy decyzją z dnia [...] maja 2007 r., odmówiło wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z powodu niedoręczenia jej stronie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, wyrokiem z dnia 3 marca 2008 r., sygn. akt II SA/Ol 725/07, uchylił obie decyzje Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Olsztynie. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że wobec braku jednoznacznej regulacji prawnej, Kolegium winno przede wszystkim ponownie rozważyć swoją właściwość w sprawie. Postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2008 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Olsztynie przekazało wniosek D. L. Wojewodzie Warmińsko-Mazurskiemu. Kolegium stwierdziło, że obecnie sprawy uregulowania stanu prawnego nieruchomości Skarbu Państwa są przypisane ustawowo do zadań starostów, w ramach zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. Organem wyższego stopnia w stosunku do starostów - w zakresie tych zadań - jest wojewoda. Zatem właściwy wojewoda, w ramach art. 9a ustawy o gospodarce nieruchomościami, powinien zweryfikować decyzję Naczelnika Gminy Jedwabno Nr [...], z dnia [...] listopada 1977 r.
Wojewoda Warmińsko- Mazurski nie zgodził się z argumentacją Kolegium. Wskazał, że zgodnie z art. 157 § 1 K.p.a., wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej rozpoznaje organ wyższego stopnia, a gdy decyzja została wydana przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze - te organy. Organy wyższego stopnia określa art. 17 K.p.a. Właściwość rzeczową organu do stwierdzenia nieważności decyzji ocenia się według przepisów prawa materialnego, które stanowiły podstawę wydania decyzji. W przypadku zmian w strukturze administracji publicznej ustala się najpierw organ, na który przeszła właściwość w danych sprawach, a później na podstawie art. 17 K.p.a., określa się organ wyższego stopnia. Według Wojewody, w sprawie brak jest możliwości ustalenia, na jaki organ przeszła właściwość. Zgodnie z art. 38 ust.3 ustawy o gospodarce terenami w miastach i osiedlach, nieruchomości stanowiące, zgodnie z art. 2 ust.1 lit. b dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz.87 ze zm.), własność osób, którym wobec uzyskania przez nie stwierdzenia narodowości polskiej służyło obywatelstwo polskie, przechodzą z samego prawa na własność Państwa, jeżeli osoby te w związku z wyjazdem z kraju utraciły lub utracą obywatelstwo polskie. Przytoczony przepis miał odpowiednie zastosowanie do nieruchomości nabytych w trybie osadnictwa rolnego lub uwłaszczenia przez osoby, którym wobec uzyskania przez nie stwierdzenia narodowości polskiej przysługiwało obywatelstwo polskie, a które następnie w związku z wyjazdem z kraju utraciły lub utracą obywatelstwo polskie. Przejście nieruchomości na rzecz Państwa nie wymagało decyzji. Stosownie do art. 38 ust.6 ustawy o gospodarce terenami w miastach i osiedlach, tytuł własności Państwa do nieruchomości wymienionych w ust.3 podlegał wpisowi do księgi wieczystej na wniosek prezydiów powiatowych rad narodowych, natomiast w odniesieniu do nieruchomości rolnych - organów do spraw rolnictwa (później na wniosek naczelników gmin). Wojewoda argumentował dalej, iż ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości i ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami nie zawierają regulacji dotyczących nieruchomości opisanych w art. 38 ust.3 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. Zarówno w stanie prawnym jaki istniał w dacie wydania decyzji, jak i w obecnym, brak jest przepisów kompetencyjnych określających właściwość organów, w tym brak uregulowań przesądzających wprost o właściwości rzeczowej dla stwierdzenia nieważności decyzji wydanych na podstawie art. 38 ustawy o gospodarce terenami w miastach i osiedlach. Decyzja została wydana przez Naczelnika Gminy Jedwabno. Biorąc pod uwagę brak przepisów odrębnie ustalających właściwość organów wyższego stopnia należy uznać, zdaniem Wojewody, że organem tym jest, na podstawie art. 17 pkt 1 K.p.a., Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Olsztynie. Wojewoda stwierdził jeszcze, że starostowie przejęli zadania zlecone z zakresu administracji rządowej dopiero z dniem 1 stycznia 1999 r. i z tym dniem wszedł w życie przepis art. 9a ustawy o gospodarce nieruchomościami.