Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Marek Stojanowski Sędziowie: sędzia NSA Janina Antosiewicz (spr.) sędzia del. WSA Arkadiusz Despot -Mładanowicz Protokolant Anna Krakowiecka po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Częstochowie o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Częstochowie a Wojewodą Śląskim w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku J. C., J. B., A. P. oraz F. C. o stwierdzenie nieważności decyzji Prezydenta Miasta Zawiercia nr [...] z dnia [...] sierpnia 1977 r. w sprawie przymusowego wykupu na rzecz Skarbu Państwa działki nr [...] położonej w K., będącej częścią gospodarstwa rolnego A. i J.C. postanowił: oddalić wniosek.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Częstochowie, wnioskiem z dnia 29 stycznia 2009 r. wystąpiło do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie negatywnego sporu kompetencyjnego pomiędzy nim, a Wojewodą Śląskim, który z tych organów jest właściwy do rozpatrzenia żądania J. C. i J. B. i in. o stwierdzenie nieważności decyzji nr [...] Prezydenta Zawiercia z dnia [...] sierpnia 1977 r. o przymusowym wykupie nieruchomości, stanowiącej dz. nr [...] o pow. [...], będącej częścią gospodarstwa rolnego.
W uzasadnieniu wniosku podano następujące okoliczności:
J. C., J. B., A. P. i F. C. wnioskiem z dnia [...] września 2008 r. wystąpili o stwierdzenie nieważności decyzji nr [...] Prezydenta Miasta Zawiercie z dnia [...] sierpnia 1977 r. w przedmiocie przymusowego wykupu na rzecz Skarbu Państwa działki nr [...] o pow. [...] ha położonej w K., stanowiącej część gospodarstwa rolnego A. i J. C.
Wojewoda Śląski postanowieniem z dnia [...] listopada 2008 r. nr [...], przekazał powyższy wniosek według właściwości do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Częstochowie. W postanowieniu organ stwierdził, że art. 4 ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o przymusowym wykupie nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 3, poz. 14 ze zm.), stanowiący podstawę wymienionych decyzji, został uchylony przez art. 51 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. Nr 11, poz. 79 ze zm.).
W ustawie z dnia 26 marca 1982 r. przewidziana została możliwość przejęcia gruntów na własność Państwa i wskazany został jako organ właściwy w sprawie terenowy organ administracji państwowej o właściwości ogólnej stopnia podstawowego. Eliminacja z ustawodawstwa instytucji przejmowania na własność Państwa zasiedlanych gospodarstw rolnych zbiegła się również z reformą administracji publicznej.
W ustawie z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z reformą ustrojową Państwa (Dz.U. Nr 6, poz. 668) zmieniającej szereg przepisów prawa materialnego - nie wskazano jednakże organu właściwego w sprawach przejęcia na rzecz Skarbu Państwa gospodarstw rolnych wykazujących niski poziom produkcji.
Decyzja Prezydenta Miasta Zawiercie, o którą chodzi w tej sprawie została wydana przez organ nieistniejący w obecnej strukturze organów administracji publicznej w oparciu o uchylony przepis prawa materialnego. Celem ustawy z 26 marca 1982 r. była właśnie ochrona gruntów rolnych, poprawa ich wartości oraz pełnego wykorzystania dla produkcji rolnej. Ustawa zaś z 24 stycznia 1968 r. regulowała własność gospodarstw rolnych leżących odłogiem lub niewykorzystanych zgodnie z przeznaczeniem.
Zdaniem Wojewody cele tych ustaw są zbieżne, a obecnie kwestie degradacji gruntów rolnych i leśnych rozpatrywane są przez samorząd terytorialny. Dlatego też przejęcie na własność gospodarstw rolnych wykazujących niski poziom produkcji rolnej należy do zadań zleconych organom samorządu terytorialnego, a zgodnie z art. 17 pkt 1 K.p.a. organami wyższego stopnia w stosunku do takich organów są samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.