Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Monika Nowicka Sędziowie Sędzia NSA Elżbieta Kremer Sędzia del. WSA Mirosław Wincenciak (spr.) po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Ministrem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w [...] w przedmiocie ustalenia organu właściwego do rozpatrzenia ponaglenia w sprawie z wniosku M.W. o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego postanawia: wskazać Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] jako organ właściwy w sprawie.
Pismem z dnia 24 lipca 2018 r. Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej , dalej jako "Minister" wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy nim a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w [...], dalej jako "SKO" lub "Kolegium", w przedmiocie ustalenia organu właściwego do rozpatrzenia ponaglenia w sprawie z wniosku M.W. o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego poprzez wskazanie Kolegium jako organu właściwego do rozpoznania przedmiotowego wniosku.
W uzasadnieniu powyższego wniosku Minister wskazał, że w dniu 30 sierpnia 2017 r. M.W. złożyła do Wójta Gminy W. wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego. Dnia 12 września 2017 r. organ właściwy przekazał ww. wniosek do [...] Centrum Polityki Społecznej, działającego w imieniu Marszałka Województwa [...]. Następnie sprawa została przekazana do Wojewody [...] zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2017 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z systemem wsparcia rodzin (Dz.U. z 2017, poz. 1428).
W dniu 28 maja 2018 r. M.W. na podstawie art. 37 § 1 piet 1 k.p.a. wniosła za pośrednictwem Wojewody [...] ponaglenie na bezczynność tego organu w rozpatrywaniu ww. wniosku. Dnia 8 czerwca 2018 r. [...] Urząd Wojewódzki przekazał powyższe ponaglenie zgodnie z art. 37 § 4 k.p.a. do SKO w W. W dniu 22 czerwca 2018 r. SKO w W uznało się za organ niewłaściwy miejscowo do rozpatrzenia ponaglenia i przekazało je do Kolegium w [...], jednocześnie nie kwestionując właściwości rzeczowej Samorządowego Kolegium Odwoławczego do rozstrzygnięcia ww. sprawy.
W dniu 6 lipca 2018 r. do Ministra wpłynęło pismo Prezesa SKO w [...] z dnia 2 lipca 2018 r., w treści którego, Kolegium uznało się za organ niewłaściwy do rozpatrzenia przedmiotowego ponaglenia, w związku z czym przekazało sprawę na podstawie art. 65 § 1 k.p.a. do Ministra, który to w opinii uczestnika postępowania jest organem właściwym.
Po przeanalizowaniu przepisów prawa dotyczących właściwości organu do rozpatrzenia ponaglenia, Minister wskazał, że w myśl art. 37 § 1 pkt 1 k.p.a., ponaglenia na bezczynność organu prowadzącego postępowanie rozpatruje organ wyższego stopnia. Wprawdzie zgodnie z art. 17 pkt 2 k.p.a. organem wyższego stopnia w stosunku do wojewodów są właściwi ministrowie, jednakże w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie przepis szczególny, tj. przepis art. 24 ust. 2 ustawy zmieniającej. Zgodnie z literalnym brzmieniem ww. przepisu, jeżeli postępowanie o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego jest wszczęte na wniosek złożony przed 1 stycznia 2019 r., organem wyższego stopnia jest sko.
Stosownie do uzasadnienia do ustawy zmieniającej, a tym samym zgodnie z celowościową wykładnią tych przepisów, ze względów organizacyjnych, na mocy przepisów przejściowych (m.in. art. 24 ust. 2 ww. ustawy), do 31 grudnia 2018 r. organami wyższego stopnia w stosunku do wojewodów, prowadzących postępowanie w sprawach dotyczących świadczeń rodzinnych i świadczenia wychowawczego realizowanych w związku z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego, pozostają samorządowe kolegia odwoławcze. W toku prac parlamentarnych nie wprowadzono żadnych zmian do przepisów przejściowych, a tym samym, w ocenie Ministra, można uznać, że treść uzasadnienia do projektu ustawy nowelizującej opisuje wyczerpująco cel wprowadzenia ww. przepisów przejściowych.