Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jolanta Sikorska /spr./ Sędziowie sędzia NSA Olga Żurawska - Matusiak sędzia del. WSA Mirosław Wincenciak po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy z wniosku Wojewody [...] o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Wojewodą [...] a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w [...] w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku D. C. i M. L. o stwierdzenie nieważności decyzji Zarządu Miejskiego w [...] Samodzielnego Oddziału Przesiedleńczego z dnia [...] lutego 1950r. nr [...]w sprawie anulowania zezwolenia na użytkowanie gospodarstwa ogrodniczego położonego w [...] przy ul. [...] o obszarze [...] ha po Niemcu R. K. postanawia: wskazać Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] jako organ właściwy do rozpoznania wniosku D. C. i M. L..
Wnioskiem z dnia [...] lipca 2017 r. Wojewoda [...] wystąpił o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy nim a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w [...] w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku D. C. i M. L. o stwierdzenie nieważności decyzji Zarządu Miejskiego w [...] Samodzielnego Oddziału Przesiedleńczego z dnia [...] lutego 1950 r. nr [...] w sprawie anulowania zezwolenia na użytkowanie gospodarstwa ogrodniczego położonego w [...] przy ul. [...] o obszarze [...] ha po Niemcu R. K..
W uzasadnieniu wniosku podniesiono, że do Wojewody [...] wpłynęło pismo Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przy którym przesłany został - na podstawie art. 65 k.p.a. - wniosek D. C. i M. L. dotyczący stwierdzenia nieważności ww. decyzji Zarządu Miejskiego w [...].
Wojewoda [...], mając na uwadze obowiązek wynikający z art. 19 k.p.a., przeprowadził analizę wniosku i dostarczonej wraz z nim dokumentacji oraz orzecznictwa sądowoadministracyjnego pod kątem ustalenia, czy jest organem właściwym do rozpatrzenia przedmiotowego wniosku. Analiza wniosku wykazała, że został on skierowany przez wnioskodawców do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...], które uznało się za organ niewłaściwy do jego rozpatrzenia, w związku z czym wniosek ten przez ww. organ został przekazany do rozpatrzenia również w oparciu o ww. przepis Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Z pisma przekazującego (dostarczonego Wojewodzie [...] przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi przy piśmie z dnia [...] maja 2017 r.) wynika, że SKO w [...] powołało się na stanowisko prezentowane zarówno w doktrynie, jak również w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, zgodnie z którym właściwość rzeczową organu do stwierdzenia nieważności należy oceniać według przepisów prawa materialnego, które stanowiły podstawę ustalenia właściwości organu przy wydawaniu weryfikowanej decyzji. W przypadku zmian w strukturze administracji publicznej ustala się najpierw organ, na który przeszła właściwość w danych sprawach, a dopiero potem określa się organ wyższego stopnia. SKO w [...] wskazało przy tym, że z dniem [...] maja 1990 r. sprawy nabycia i przejęcia gospodarstwa rolnego przez Państwo przeszły do właściwości administracji rządowej, co wynikało z dyspozycji art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy, a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 34, poz. 198 ze zm.). Zgodnie z powołanym przepisem, orzekanie w sprawach o nadanie gospodarstwa na podstawie art. 33, art. 34 i art. 36 dekretu z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na terenie Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta Gdańska, należące przed wejściem w życie przepisów ww. aktu prawnego do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego - przeszło do właściwości rejonowych organów rządowej administracji ogólnej. W piśmie tym wskazano również, że następnie w 1992 r. sprawy dotyczące nabycia i ograniczeń związanych z przejęciem nieruchomości przeszły do właściwości Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa (aktualnie Agencji Nieruchomości Rolnych). Zdaniem SKO w [...] oznacza to, że organu wyższego stopnia, do którego właściwości należy sprawa stwierdzenia nieważności decyzji wydanej przed tą datą, należy poszukiwać poprzez ustalenie organu wyższego stopnia w stosunku do organu, który byłby właściwy do wydania decyzji w I instancji, którym - zdaniem SKO w [...] - jest Agencja Nieruchomości Rolnych i jej Prezes, w stosunku do którego organem wyższego stopnia jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.