Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Rafał Stasikowski Sędziowie Sędzia NSA Roman Ciąglewicz Sędzia del. WSA Rafał Wolnik (spr.) po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Wojewody L. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Wojewodą .L a Starostą H. w przedmiocie wskazania organu właściwego do wznowienia postępowania zakończonego orzeczeniem o przejęciu na własność Państwa gospodarstwa rolnego p o s t a n a w i a: wskazać Starostę H. jako organ właściwy w sprawie.
Wnioskiem z dnia [...] lutego 2020 r. Wojewoda L. (dalej zwany Wojewodą) zwrócił się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy tym organem, a Starostą H. (dalej zwanym Starostą), poprzez wskazanie Starosty jako organu właściwego do rozpoznania wniosku L. S. z dnia [...] października 2019 r. w sprawie wznowienia postępowania zakończonego orzeczeniem Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w H. z dnia [...] maja 1956 r., orzekającym o przejęciu na własność Państwa gospodarstwa rolnego J. K. o powierzchni [...] ha położonego we wsi R., gromada R., powiat H., wydanego na podstawie dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa nie pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich, położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego, lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego (Dz. U. Nr 46, poz. 339), zwanego dalej dekretem z 1949 r.
W odpowiedzi na wniosek Starosta wniósł o wskazanie Wojewody jako organu właściwego do załatwienia przedmiotowej sprawy.
Oba organy w obszernych uzasadnieniach przedstawiły argumentację przemawiająca na rzecz prezentowanych przez siebie stanowisk.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 15 § 1 pkt 4 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.), zwanej dalej p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzyga spory o właściwość oraz spory kompetencyjne w przypadkach określonych w art. 4 p.p.s.a. oraz w art. 22 § 1 i 2 k.p.a.
Na wstępie wskazać przyjdzie, że stan faktyczny w sprawie nie budzi wątpliwości i jest akceptowany przez oba organy pozostające w sporze. Również bezsporne są twierdzenia obu organów w zakresie obowiązywania i kolejnych derogacji przepisów regulujących przedmiotową materię. Wydaje się również, że oba organy nie mają wątpliwości co do tego, że organem właściwym rzeczowo w przedmiotowej sprawie jest organ administracji rządowej (bądź organ wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej). Istota sporu sprowadza się natomiast do ustalenia, który ze szczebli tej administracji jest właściwy w świetle treści art. 150 k.p.a.
Przypomnieć zatem wypadnie, że dekret z 1949 r. utracił moc z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 27, poz. 250). Ustawa ta została uchylona ustawą z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz o uchyleniu ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 11, poz. 81). Powołane akty normatywne nie zawierały żadnych uregulowań, które przesądziłyby o właściwości organów prowadzących postępowanie nadzwyczajne w odniesieniu do orzeczeń wydawanych na podstawie dekretu z 1949 r. W obowiązującym systemie prawnym nie ma unormowań podobnych, regulujących nieodpłatne przejmowanie z urzędu nieruchomości pozostających własnością osób fizycznych na rzecz Skarbu Państwa. Również reformując administrację publiczną w latach 1999 i 2000 r., w drodze ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej - w związku z reformą ustrojową państwa (Dz. U. Nr 106, poz. 668) oraz ustawy z dnia 29 grudnia 1998 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa (Dz. U. Nr 162, poz. 1126), ustawodawca nie uregulował kwestii właściwości organów w sprawach weryfikacji decyzji ostatecznych wydanych na podstawie dekretu z 1949 r. i taki stan prawny w tym zakresie istnieje nadal.