Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Iwona Bogucka (spr.) Sędziowie sędzia NSA Roman Ciąglewicz sędzia del. WSA Tomasz Świstak po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy z wniosku Burmistrza Miasta Skoczowa o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Burmistrzem Miasta Skoczowa a Prezydentem Miasta Chorzowa w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku B. J. w sprawie udzielenia zasiłku okresowego i celowego postanawia: wskazać Prezydenta Miasta Chorzowa jako organ właściwy w sprawie.
Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Skoczowie - działając z upoważnienia Burmistrza Miasta Skoczowa - wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy nim a Prezydentem Miasta Chorzowa w sprawie ustalenia organu właściwego do udzielenia zasiłku okresowego i celowego.
W uzasadnieniu wniosku organ wskazał, że dnia 16 grudnia 2015 r. do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Cieszynie wpłynęło pismo B. J. o ustalenie prawa do zasiłku okresowego i celowego. MOPS w Cieszynie uznając się za organ niewłaściwy zawiadomieniem z dnia 14 grudnia 2015 r. przekazał w/w wniosek i dokumentację do Ośrodka Pomocy Społecznej w Skoczowie, kwalifikując sytuację wnioskodawcy zgodnie z brzmieniem art. 101 ust. 2 w związku z art. 6 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r., poz. 163 ze zm.). Według danych kwestionariusza rodzinnego wywiadu środowiskowego z dnia 11 grudnia 2015 r. B. J. jest osobą bezdomną według przepisów ustawy o pomocy społecznej (art.6 pkt 8), jest osobą niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy, przebywa w całodobowej placówce wsparcia, a wcześniej przebywała w Centrum Edukacji Socjalnej zapewniającej schronienie osobom bezdomnym. Podano, że B. J. ostatni meldunek stały posiada pod adresem [...] Chorzów, ul. [...]. Właściwość Prezydenta Miasta Chorzowa uzasadnia regulacja art. 6 pkt 8 ustawy o pomocy społecznej oraz art. 101 ust. 2 tej ustawy. W przypadku osoby bezdomnej, jaką jest B. J., właściwa miejscowo jest gmina ostatniego miejsca zameldowania.
We wniosku nadto wskazano, że istnienie sporu kompetencyjnego potwierdza fakt, że OPS w Chorzowie już wcześniej w lipcu 2015 r. podczas postępowania administracyjnego w sprawie wniosku z dnia 3 lipca 2015 r. o udzielenie zasiłku okresowego i celowego uznał się za organ niewłaściwy do przyznania pomocy dla B. J. i przekazał wniosek do OPS Skoczów.
W odpowiedzi na wniosek Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w Chorzowie - działając z upoważnienia Prezydenta Miasta Chorzów - wskazał, że właściwym organem do rozpatrzenia wniosku B. J. w sprawie udzielenia zasiłku okresowego i celowego jest Burmistrz Miasta Skoczowa. B. J. od 7 lat jest mieszkanką Centrum [...] mieszczącego się w Cieszynie przy ul. [...]. Kilkakrotnie składała w Ośrodku Pomocy Społecznej w Skoczowie wnioski o udzielenie pomocy społecznej. Zarówno Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Skoczowie, jak i Ośrodek Pomocy Społecznej w Cieszynie uznały się za niewłaściwe w przedmiocie wydania stosownych decyzji administracyjnych, powołując się na bezdomność wnioskodawczyni i tym samym przywołując dyspozycję przepisu art. 101 ust. 2 ustawy o pomocy.
Prezydent Miasta Chorzowa zakwestionował, jakoby B. J. była osobą bezdomną w rozumieniu przepisu art. 6 pkt 8 ustawy o pomocy społecznej. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej, zgodnie z przepisem art. 25 Kodeksu cywilnego jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. W przypadku B. J. miejscem tym jest Cieszyn, albowiem przebywa ona bowiem obecnie w Centrum [...] w Cieszynie i ma zamiar przebywać tam nadal, tam też koncentrują się jej sprawy życiowe od wielu lat. W orzecznictwie akcentuje się m.in., że o ześrodkowaniu ważnych spraw życiowych może świadczyć fakt korzystania z opieki zdrowotnej i leczenie specjalistyczne. Jak natomiast wynika z treści dokumentacji, B. J. nie może zamieszkiwać w miejscu poprzedniego stałego zameldowania i z tego też powodu wymaga stałej opieki oraz edukacji socjalnej. W ocenie Prezydenta Miasta Chorzów w sprawie nie ma zastosowania regulacja dotycząca osób bezdomnych, uzasadniająca z mocy art. 102 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej właściwość gminy ostatniego miejsca zameldowania na pobyt stały. Wskazano, że definicję osoby bezdomnej zawiera art. 6 pkt 8 ustawy o pomocy społecznej. Za bezdomną uważana jest osoba nie zamieszkująca w lokalu mieszkalnym i nie zameldowana na pobyt stały oraz osoba nie zamieszkująca w lokalu mieszkalnym i zameldowana na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania. Organ podkreślił, że przesłanki sprecyzowane dla obu kategorii osób muszą występować łącznie. W ocenie Prezydenta poza sporem pozostaje fakt, że B. J. nie posiada stałego zameldowania, dlatego też dotyczyć jej może tylko regulacja obejmująca pierwszą grupę osób. Zatem istotna jest odpowiedź na pytanie, czy zamieszkuje ona w lokalu mieszkalnym. Takim lokalem w rozumieniu przepisu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 150 ze zm.) jest lokal służący do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, a także lokal będący pracownią służącą twórcy do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki. Nie jest lokalem pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób, w szczególności znajdujące się w budynkach internatów, burs, pensjonatów, hoteli, domów wypoczynkowych lub w innych budynkach służących do celów turystycznych lub wypoczynkowych. Podkreślono, że z definicji tej nie wynika, aby lokal mieszkalny miał być samodzielny, wyposażony w odrębne pomieszczenia socjalne, by musiał spełniać wymogi techniczne określone innymi przepisami ściśle odnoszącymi się do lokali mieszkalnych. Nacisk położono bowiem przede wszystkim na to, by był to lokal służący do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych i to na stałe, bądź na dłuższy okres czasu (nie krótkotrwale). W ocenie organu kryterium lokalu mieszkalnego spełniają wszystkich lokale używane do celów mieszkaniowych, w tym także pokoje w Centrum [...]. Jeżeli zaś dodatkowo weźmie się pod uwagę, że B. J. w Centrum [...] w Cieszynie przebywa dłuższy czas i istnieją podstawy do twierdzenia, że i w przyszłości będzie tam przebywać, to nie można przyjąć, że jest ona osobą bezdomną. Tego rodzaju lokal służy zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych i opiekuńczych, jednocześnie przebywanie w nim nie może być traktowane jako krótkotrwały pobyt osób w rozumieniu ustawy o ochronie praw lokatorów. Spełnia bowiem społecznie inną rolę niż internaty, bursy, pensjonaty, czy hotele - nie służy celom turystycznym lub wypoczynkowym. w tych okolicznościach w przekonaniu Prezydenta Miasta Chorzowa nie ma podstaw do zastosowania przepisu art. 102 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, natomiast zastosowanie regulacji określonej treścią przepisu art. 101 ust. 1 znajduje swoje uzasadnienie.