Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jolanta Rudnicka po rozpoznaniu w dniu 5 października 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. J. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 10 czerwca 2016 r., sygn. akt III SO/Kr 31/14 oddalające wniosek J.J. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie z wniosku J.J. o wymierzenie grzywny Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie postanawia oddalić zażalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie postanowieniem z dnia 10 czerwca 2016 r., sygn. akt III SO/Kr 31/14 oddalił wniosek J.J. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie z wniosku J. J. o wymierzenie grzywny Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że J. J. w piśmie opatrzonym datą 30 listopada 2015 r. złożył w niniejszej sprawie wniosek o zwolnienie go od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego. Następnie wezwano J. J. do przedstawienia swojej sytuacji majątkowej poprzez podanie uzyskiwanych dochodów oraz ponoszonych wydatków.
Referendarz sądowy WSA w Krakowie zarządzeniem z dnia 8 kwietnia 2016 r. pozostawił wniosek J. J. bez rozpoznania uznając, że skarżący pomimo wezwania nie uzupełnił braków przedmiotowego wniosku o przyznanie prawa pomocy.
J. J. wniósł sprzeciw od zarządzenia referendarza. W nadesłanym formularzu PPF wskazał, że nie posiada żadnego majątku, prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, a jedyne uzyskiwane przez niego dochody pochodzą
"z pomocy społecznej". J. J. nie podał wysokości swoich dochodów, ani też nie sprecyzował, jakie ponosi wydatki.
W ocenie Sądu, w swoim wniosku o przyznanie prawa pomocy J.J. przedstawił swoją sytuację materialną w sposób niekompletny, a ponadto nie starał się w jakikolwiek sposób uprawdopodobnić przytaczanych przez siebie okoliczności. Pomimo wezwania, w którym sprecyzowano, jakie dane są potrzebne do oceny jego sytuacji materialnej, J. J. nie tylko nie przedstawił żadnych dokumentów, lecz nie podał nawet przybliżonych wysokości ponoszonych opłat na konieczne utrzymanie ani też wysokości otrzymywanego wsparcia z pomocy społecznej. Także sprzeciw od orzeczenia referendarza nie zawiera żadnych konkretnych danych o sytuacji materialnej rodziny skarżącego. Takie postępowanie skarżącego sprawia, że Sąd nie jest w stanie ocenić, czy w stosunku do J.J. są spełnione przesłanki do udzielenia mu prawa pomocy. Skoro zaś wnioskodawca, na którym spoczywał obowiązek wykazania, że jego sytuacja majątkowa i rodzinna uzasadnia całkowite lub częściowe zwolnienie od kosztów, przedstawił informacje niepełne oraz niepotwierdzone dokumentami, Sąd uznał, że J. J. nie wykazał, iż w stosunku do niego zachodzą przesłanki wskazane w art. 246 § 1 p.p.s.a.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożył J.J., wnosząc o jego uchylenie. W uzasadnieniu zażalenia podniósł, że żyje w ubóstwie, co jest spowodowane tym, że państwo pozbawiło go minimalnego zabezpieczenia socjalnego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Zasadą postępowania sądowoadministracyjnego jest obowiązek ponoszenia kosztów sądowych przez wnoszącego skargę (art. 199 p.p.s.a.). Instytucja prawa pomocy ma zatem charakter wyjątkowy i znajduje zastosowanie w stosunku do osób będących w trudnej sytuacji materialnej. W myśl art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a., strona wnioskująca o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obowiązana jest wykazać, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Stosownie zaś do treści art. 252 § 1 i 2 p.p.s.a. wniosek o przyznanie prawa pomocy złożony na urzędowym formularzu powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i o dochodach. Jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i jej możliwości płatniczych lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie w zakreślonym terminie dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego i dochodów (art. 255 p.p.s.a). Z konstrukcji powołanych przepisów wynika, że rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie prawa pomocy zależy od tego, co zostanie przez stronę udowodnione. Zatem to sprawą wnioskodawcy jest wykazanie zasadności złożonego wniosku w świetle ustawowych przesłanek przyznania prawa pomocy. Jednocześnie na sądzie nie ciąży obowiązek prowadzenia z urzędu postępowania w celu wyjaśnienia wątpliwości co do sytuacji majątkowej wnioskodawcy, w sytuacji, gdy wnioskodawca uchyla się od podania stosownych danych umożliwiających pełną ocenę jego sytuacji majątkowej oraz możliwości płatniczych, albo gdy przedstawia je w sposób nierzetelny i niejasny, a przede wszystkim nie czyniący zadość wezwaniu, o którym mowa w art. 255 p.p.s.a.
Z akt niniejszej sprawy wynika, że skarżący był wzywany do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez złożenie dodatkowych dokumentów oraz oświadczeń obrazujących jego sytuację finansową. Wezwanie referendarza sądowego z dnia 29 stycznia 2016 r. szczegółowo wskazywało, jakie dane skarżący powinien przedstawić, aby możliwa była ocena jego sytuacji materialnej pod kątem spełnienia przesłanek z art. 246 § 1 p.p.s.a. Skarżący nie zastosował się jednak do tego wezwania i nie przedłożył żądanych dokumentów oraz nie złożył wyczerpujących wyjaśnień, które umożliwiłyby Sądowi I instancji weryfikację jego sytuacji majątkowej.
W tej sytuacji, podzielić należy stanowisko Sądu, że skarżący nie wykazał, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, co uzasadnia oddalenie wniosku. Również w zażaleniu skarżący nie przedstawił żadnych okoliczności, które podważyłyby dokonaną przez Sąd ocenę przesłanek warunkujących przyznanie prawa pomocy w niniejszej sprawie.
Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.).