Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym Przewodniczący Sędzia NSA Marek Stojanowski po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia kuratora spadku W. F. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 20 stycznia 2015 r., sygn. akt III SA/Gd 1027/14 odrzucające zażalenie kuratora spadku W. F. na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału III Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku wzywające do złożenia wniosku o przyznanie prawa pomocy na urzędowym formularzu w sprawie ze skargi kuratora spadku W. F. na niewykonanie przez Wójta Gminy [...] wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 2 kwietnia 2014 r., sygn. akt III SA/Gd 39/14 postanawia: oddalić zażalenie.
Zarządzeniem z dnia 24 grudnia 2014 r. Przewodniczący Wydziału III Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku nakazał wysłać skarżącemu - kuratorowi spadku W. F. - urzędowy formularz wniosku o przyznanie prawa pomocy (PPF) wraz z wezwaniem do jego wypełnienia w terminie 7 dni. Powodem wydania ww. zarządzenia było ujawnienie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, który to wniosek zawarto we wniesionej do sądu skardze.
W wykonaniu zarządzenia Przewodniczącego Wydziału III Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku w dniu 5 stycznia 2015 r. doręczono skarżącemu urzędowy formularz wniosku o przyznanie prawa pomocy (PPF) wraz z wezwaniem do jego wypełnienia i podpisania.
W dniu 12 stycznia 2015 r. skarżący przesłał do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku zażalenie na ww. zarządzenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku postanowieniem z dnia 20 stycznia 2015 r., sygn. akt III SA/Gd 1027/14, na podstawie 197 § 2 i art. 198 w zw. z art. 178 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - dalej "p.p.s.a."), odrzucił zażalenie. Sąd wskazał, że ustawa ta nie przewiduje możliwości wniesienia zażalenia na zarządzenie wzywające do złożenia wniosku o przyznanie prawa pomocy na urzędowym formularzu. Okoliczność ta oznacza, że wniesione zażalenie jest niedopuszczalne.
Na powyższe postanowienie zażalenie złożył kurator spadku W. F. podnosząc, że z mocy art. 239 pkt 3 p.p.s.a. jest on zwolniony od uiszczania kosztów sądowych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: .
Za trafne należy uznać stanowisko Sądu I instancji, że zażalenie na zarządzenie wzywające do złożenia wniosku o przyznanie prawa pomocy na urzędowym formularzu jest niedopuszczalne. Od zarządzenia tego, jak słusznie zauważył Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, nie przysługuje środek zaskarżenia. Zarządzenie to nie mieści się w kategorii zarządzeń, o których mowa w art. 220 § 1 p.p.s.a.
Wobec tego uznać należy, że zaskarżone postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 20 stycznia 2015 r. jest zgodne z prawem.
Wskazać w tym miejscu należy, że przepisem szczególnym od zasady wyrażonej w art. 199 p.p.s.a. stanowiącej o obowiązku ponoszenia przez strony kosztów związanych z ich udziałem w sprawie, jest art. 239 tej ustawy, który w pkt 3 stanowi, że nie ma obowiązku ponoszenia kosztów sądowych kurator strony wyznaczony przez sąd orzekający lub przez sąd opiekuńczy dla danej sprawy.
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego przepis ten winien znaleźć odpowiednie zastosowanie także wobec kuratora spadku wyznaczonego w odrębnym postępowaniu przez sąd powszechny. Z treści art. 239 pkt 3 p.p.s.a. wynika wprawdzie, że kurator, który zwolniony jest od obowiązku ponoszenia kosztów, musi być ustanowiony w danej sprawie, dla osoby nieznanej z miejsca pobytu lub pozbawionej zdolności do czynności prawnych, jednakże zauważyć trzeba, iż instytucja kuratora spadku, przewidziana w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego, ma za zadanie zabezpieczenie praw osób trzecich wynikających z nieobjętego w całości spadku. Podkreślenia wymaga, iż w sprawach tych sąd powszechny działa z urzędu. Tym samym instytucja ta wykazuje daleko idące podobieństwa do osoby kuratora, o jakiej mowa w art. 239 pkt.3 p.p.s.a., który ustanawiany jest przez sąd prowadzący postępowanie dla osoby nieznanej z miejsca pobytu lub też przez sąd opiekuńczy dla osoby nie posiadającej zdolności do czynności prawnych (takich jak małoletni czy też osoby ubezwłasnowolnione). Taki kurator także ma obowiązek dbać o prawa i interesy osoby trzeciej, która nie może sama podejmować czynności w postępowaniu. Przepis art. 667 K.p.c., określający czynności kuratora spadku, jako jego obowiązki określa ustalenie spadkobierców, zawiadomienie ich o otwarciu spadku i zarządzanie majątkiem spadku po nadzorem sądu spadku. Celem ustanowienia kuratora jest więc możliwość przeprowadzenia postępowania spadkowego bez uszczerbku dla osób trzecich. Niezasadnym byłoby więc wprowadzanie podziału eliminującego z kręgu osób zwolnionych od obowiązku ponoszenia kosztów w postępowaniu sądowoadministracyjnym kuratora spadku, tylko dlatego, że jego ustanowienie następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym. Podobieństwa w regulacjach dotyczących kurateli, a szczególnie charakter tejże instytucji, pozwalają przyjąć, że także kurator spadku winien być objęty zwolnieniem podmiotowym wynikającym z art. 239 pkt 3 p.p.s.a.
W tej sytuacji uznać należy, iż kurator spadku W. F. na mocy wskazanego wyżej przepisu zwolniony jest od uiszczania kosztów sądowych, co oznacza, że niezasadnym było wzywanie go do przesyłania wniosku o przyznanie prawa pomocy na urzędowym formularzu PPF - wobec brzmienia art. 239 pkt 3 p.p.s.a. Jednakże wobec złożonego zażalenia na zarządzenie w tym przedmiocie, należało je odrzucić, bowiem przepisy ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie przewidują możliwości wniesienia zażalenia na zarządzenie wzywające do złożenia wniosku o przyznanie prawa pomocy na urzędowym formularzu. Dlatego też zasadnie Sąd I instancji zaskarżonym postanowieniem zażalenie to odrzucił.
Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 p.p.s.a., postanowił, jak w sentencji.