Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A. P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 13 września 2018 r. sygn. akt III SA/Kr 949/18 odrzucające wniosek A. P. o przywrócenie terminu do wniesienia skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. z dnia [...] listopada 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zwolnienia z kosztów postępowania rozgraniczeniowego postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie postanowieniem z dnia 13 września 2018 r. sygn. akt III SA/Kr 949/18 na podstawie art. 88 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018, poz. 1302 ze zm., dalej: p.p.s.a.) odrzucił wniosek A. P. o przywrócenie terminu do wniesienia skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w T. z dnia [...] listopada 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zwolnienia z kosztów postępowania rozgraniczeniowego.
W ocenie Sądu I instancji błędnie wskazano we wniosku o przywrócenie terminu, że dopiero 14 sierpnia 2018 r., tj. w momencie doręczenia odpisu postanowienia o odrzuceniu skargi z uwagi na wniesienie jej jeden dzień po terminie, skarżący dowiedział się o uchybieniu tego terminu. Zdaniem Sądu informacja o wniesieniu skargi z uchybieniem 30-dniowego terminu została skarżącemu doręczona już w dniu 19 lutego 2018 r., w odpowiedzi organu na jego skargę. Z tego względu Sąd I instancji uznał wniosek za spóźniony.
Zażalenie na to postanowienie złożył A. P., zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 88 w zw. z art. 87 § 1 p.p.s.a. poprzez niewłaściwe jego zastosowanie polegające na odrzuceniu wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi, podczas gdy złożony wniosek nie był spóźniony ani niedopuszczalny z mocy ustawy, a zatem nie było podstaw do jego odrzucenia. W oparciu o tak sformułowany zarzut wniesiono o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu w ramach prawa pomocy.
W uzasadnieniu wskazano, że wprawdzie z pisma Kolegium stanowiącego odpowiedź na skargę można było wyczytać opinię organu podważającą terminowość wniesienia skargi, jednak była to wyłącznie interpretacja organu, stanowiąca element taktyki procesowej, podobnie jak pozostałe podniesione tam twierdzenia i zarzuty. Skarżący jako osoba starsza nieposiadająca doświadczenia ani wiedzy w zakresie postępowania przed sądami administracyjnymi, nieposiadająca jeszcze wtedy profesjonalnego pełnomocnika, był przekonany o wniesieniu skargi w terminie. Twierdzenia organu w żaden sposób nie zaburzyły jego zaufania co tego faktu. Dopiero z treści postanowienia z dnia 6 lipca 2018 r. o odrzuceniu skargi, mającego definitywny charakter, skarżący dowiedział się o tym, że skarga została faktycznie wniesiona po terminie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie okazało się zasadne.
Stosownie do art. 87 § 1 p.p.s.a. pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. Z kolei w myśl art. 88 tej ustawy spóźniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu sąd odrzuci na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie przysługuje zażalenie. Z brzmienia cytowanych przepisów wynika, że Sąd w pierwszej kolejności bada, czy wniosek o przywrócenie terminu został wniesiony z zachowaniem terminu. Dopiero w razie uznania, że termin ten został zachowany, badaniu podlegają przesłanki uprawdopodobniające brak winy w uchybieniu terminu do dokonania danej czynności procesowej. Podkreślić przy tym należy, że czas ustania przyczyny uchybienia terminu należy oceniać obiektywnie.