Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rajewska po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia P. S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 września 2016 r. sygn. akt I SO/Wa 1352/16 w sprawie wniosku P. S. o wymierzenie grzywny Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w W. za nieprzekazanie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie postanawia: oddalić zażalenie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 19 września 2016 r., sygn. akt I SO/Wa 1352/16 oddalił wniosek P. S. o wymierzenie Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w W. grzywny za nieprzekazanie przez Kolegium w terminie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z art. 54 § 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.; dalej jako: "P.p.s.a.") skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi. Organ przekazuje skargę sądowi wraz z kompletnymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania. Z kolei w myśl art. 55 § 1 P.p.s.a. w razie niezastosowania się do obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2 P.p.s.a., sąd na wniosek skarżącego może orzec o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 P.p.s.a.
P. S. w dniu 23 kwietnia 2015 r. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, za pośrednictwem organu, skargę na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. w przedmiocie wniosku z dnia 27 czerwca 2015 r. o wyjaśnienie wątpliwości co do treści orzeczenia nr [...]. Skarga ta wpłynęła do Kolegium w dniu 25 kwietnia 2015 r. Od tej daty rozpoczął bieg trzydziestodniowy termin do wykonania przez organ obowiązku, o którym mowa w art. 54 § 2 P.p.s.a. Termin ten upłynął w dniu 25 maja 2015 r. Tymczasem organ skargę P. S. wraz z odpowiedzią na skargę i aktami administracyjnymi przekazał do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie dopiero w dniu 22 lipca 2016 r., a zatem z oczywistym naruszeniem wskazanego terminu.
Zdaniem WSA w Warszawie podkreślić należy, że przepisy dopuszczające wymierzenie organowi grzywny w omawianym trybie mają charakter dyscyplinująco - represyjny. Sąd orzekając o zasadności wymierzenia grzywny na podstawie art. 55 P.p.s.a., powinien jednak rozważyć całokształt okoliczności sprawy związanych z nieterminowym przekazaniem skargi, w tym wziąć pod uwagę także stopień winy organu. Istotny zatem będzie między innymi czas, jaki upłynął od wniesienia skargi oraz to czy przed rozpatrzeniem wniosku o wymierzenie grzywny organ wypełnił swój obowiązek i przekazał skargę sądowi, a nadto czy organ wyjaśnił powody niedotrzymania omawianego terminu. W konsekwencji trzeba przyjąć, że dopuszczalne są wyjątki od zasady, iż wyłączną przesłanką orzeczenia o wymierzeniu organowi grzywny (art. 55 § 1 P.p.s.a.) jest niewypełnienie przez organ obowiązków określonych w art. 54 § 2 P.p.s.a. w terminie przewidzianym w tym przepisie. Z tych względów oraz mając na uwadze stanowisko wyrażone w postanowieniach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lipca 2016 r. sygn. akt I OZ 605/16 i I OZ 606/16, zdaniem Sądu I instancji, uznać należy, że złożony przez skarżącego wniosek o wymierzenie Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w W. grzywny stanowi nadużycie przysługującego stronie prawa do terminowego załatwienia jej sprawy. Nadużyciem prawa jest bowiem wykorzystywanie instytucji prawnej wbrew jej celowi i funkcji. Do nadużycia prawa dochodzi w sytuacjach, gdy strona podejmuje prawnie dozwolone działania dla celów innych niż przewidziane przez ustawodawcę. Tak w niniejszej sprawie należy oceniać działania skarżącego, który inicjuje szereg postępowań administracyjnych nie w celu ochrony swoich realnych praw, ale dla którego uruchamianie tychże postępowań jest celem samym w sobie. Instytucja wymierzenia organowi grzywny z powodu nieprzekazania akt sprawy, stanowiąca jedną z form realizacji prawa do sądu, nie może być zastosowana na żądanie podmiotu, który ze swojego prawa czyni nienależyty użytek.