Okoliczność, że upływ terminu przewidzianego w art. 285f § 1 P.p.s.a. powoduje niemożność dochodzenia roszczenia odszkodowawczego z tytułu niezgodności orzeczenia sądowego z prawem, czyni go terminem zawitym. Oznacza to, że upływ tego terminu, mającego charakter prawnomaterialny, skutkuje tym, że nie podlega on przywróceniu na podstawie art. 86 i nast. P.p.s.a.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Maria Wiśniewska, , , po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia K. J. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 26 października 2012 r., sygn. akt III SA/Kr 106/10 odmawiające przywrócenia terminu do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 28 maja 2010 r., sygn. akt III SA/Kr 106/10 w sprawie ze skargi K. J. na Komendanta Powiatowego Policji w K. w przedmiocie niewykonania wyroku o sygn. akt III SA/Wa 1032/08 postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i odrzucić wniosek K. J. o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
1. Postanowieniem z dnia 26 października 2012 r., sygn. akt III SA/Kr 106/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odmówił K. J. przywrócenia terminu do wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego od dnia 22 lipca 2010 r. postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 28 maja 2010 r., sygn. akt III SA/Kr 106/10, którym odrzucono jego skargę na w niewykonanie przez Komendanta Powiatowego Policji w K. wyroku wydanego w sprawie o sygn. akt III SA/Wa 1032/08.
W uzasadnieniu postanowienia stwierdzono, że stosownie do art. 86 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn: Dz.U. z 2012 r. poz. 270, zwanej dalej P.p.s.a.), jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu terminu.
Sąd podkreślił, że skarżący spełnił wymagania formalne dotyczące dopuszczalności wniosku, ponieważ złożył go z zachowaniem siedmiodniowego terminu od dnia ustania przeszkody oraz dokonał czynności, dla której określony był uchybiony termin. Skarżący nie wykazał natomiast niezbędnej do przywrócenia terminu przesłanki, jaką jest uprawdopodobnienie braku winy w jego uchybieniu. Wskazane we wniosku przyczyny uchybienia terminu dotyczące stanu zdrowia skarżącego nie stanowią przesłanki uzasadniające uwzględnienie wniosku, albowiem okres od dnia opuszczenia przez skarżącego szpitala (16 czerwca 2012 r.) do dnia upływu terminu do wniesienia przez niego skargi (22 lipca 2012 r.) zamykał się kilkoma tygodniami. Poza tym we wskazanym okresie skarżący korzystał z pomocy pełnomocnika z urzędu, a zatem obiektywnie złożenie skargi za jego pośrednictwem w terminie było możliwe.
2. Na powyższe postanowienie skarżący K. J., reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, złożył zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie swego wniosku, w uzasadnieniu zażalenia zarzucił, że Sąd pierwszej instancji błędnie ustalił, iż nie uprawdopodobnił braku swej winy w uchybieniu terminu do złożenia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
3.Komendant Powiatowy Policji w K. w odpowiedzi na zażalenie wniósł o jego oddalenie, zarzucając, że zarzuty w nim zawarte są nieuzasadnione.
4. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 285f § 1 P.p.s.a., skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch lat od dnia jego uprawomocnienia się. W doktrynie i orzecznictwie podkreśla się dwoistą naturę tego terminu. Z jednej strony traktuje go się jako termin prawa materialnego, a z drugiej strony jako termin procesowy. Aspekt materialny tego terminu wiąże się z podstawową funkcją przedmiotowej skargi, polegającą na zainicjowaniu postępowania mającego doprowadzić do uzyskania prejudykatu w procesie odszkodowawczym przeciwko Skarbowi Państwa (art. 4171 § 2 K.c.). Uprzednie stwierdzenie przez Naczelny Sąd Administracyjny niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego jest przesłanka decydującą o skuteczności dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, dla których podstawę tworzy powołany wyżej przepis prawa cywilnego materialnego. Na gruncie prawa materialnego uchybienie terminowi do wniesienia skargi, o której mowa art. 285f § 1 P.p.s.a., pociąga za sobą nieskuteczność dochodzenia roszczenia odszkodowawczego przed sądem powszechnym.