Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Maria Wiśniewska, , , po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia P. S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 września 2016 r., sygn. akt I SO/Wa 358/16 o oddaleniu wniosku P. S. o wymierzenie grzywny Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w W. w związku z nieprzekazaniem skargi P. S. Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie na przewlekłość tego organu w przedmiocie rozpoznania wniosku o sprostowanie błędów pisarskich w orzeczeniu Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] kwietnia 2015 r., nr [...] postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 23 września 2016 r., sygn. akt I SO/Wa 358/16 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił wniosek P. S. o wymierzenie grzywny Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w W. w związku z nieprzekazaniem jego skargi Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie na przewlekłość tego organu w przedmiocie rozpoznania wniosku o sprostowanie błędów pisarskich w orzeczeniu Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] kwietnia 2015 r., nr [...].
W uzasadnieniu postanowienia Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z art. 54 § 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm., zwanej dalej "ppsa") skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi. Organ przekazuje skargę sądowi wraz z kompletnymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania. Z kolei w myśl art. 55 § 1 ppsa w razie niezastosowania się do obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2 ppsa, sąd na wniosek skarżącego może orzec o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 ppsa.
P. S. wniósł w dniu 22 maja 2015 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, za pośrednictwem organu, skargę na bezczynność Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. w przedmiocie rozpoznania jego wniosku o sprostowanie błędów pisarskich w orzeczeniu Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] kwietnia 2015 r., nr [...]. Następnie pismem z dnia 27 maja 2016 r. uzupełnił wniesioną skargę, wskazując na przewlekłość organu w rozpoznaniu tego wniosku. Przedmiotowa skarga została przekazana do Sądu w dniu 30 marca 2016 r., zaś jej uzupełnienie w dniu 13 września 2016 r. (prezentata Sądu).
Sąd pierwszej instancji podkreślił, że przepisy dopuszczające wymierzenie organowi grzywny na podstawie art. 55 § 1 ppsa mają charakter dyscyplinująco-represyjny. Sąd, orzekając o zasadności wymierzenia grzywny w tym trybie, powinien jednak rozważyć całokształt okoliczności sprawy związanych z nieterminowym przekazaniem skargi, w tym wziąć pod uwagę także stopień winy organu. Istotny zatem będzie między innymi czas, jaki upłynął od wniesienia skargi oraz to czy przed rozpatrzeniem wniosku o wymierzenie grzywny organ wypełnił swój obowiązek i przekazał skargę sądowi, a ponadto czy organ wyjaśnił powody niedotrzymania omawianego terminu. W konsekwencji powyższego, dopuszczalne są wyjątki od zasady, że wyłączną przesłanką orzeczenia o wymierzeniu organowi grzywny na podstawie art. 55 § 1 ppsa jest niewypełnienie przez organ obowiązków określonych w art. 54 § 2 ppsa w terminie przewidzianym w tym przepisie. Z tych względów oraz mając na uwadze stanowisko wyrażone w postanowieniach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lipca 2016 r., sygn. akt I OZ 605/16 i I OZ 606/16, zdaniem Sądu pierwszej instancji, złożony przez skarżącego wniosek o wymierzenie Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w W. grzywny stanowi nadużycie przysługującego stronie prawa do terminowego załatwienia jej sprawy. Nadużyciem prawa jest bowiem wykorzystywanie instytucji prawnej wbrew jej celowi i funkcji. Do nadużycia prawa dochodzi w sytuacjach, gdy strona podejmuje prawnie dozwolone działania dla celów innych niż przewidziane przez ustawodawcę. Tak w niniejszej sprawie należy oceniać działania skarżącego, który inicjuje szereg postępowań administracyjnych nie w celu ochrony swoich realnych praw, ale dla którego uruchamianie tychże postępowań jest celem samym w sobie. Instytucja wymierzenia organowi grzywny z powodu nieprzekazania akt sprawy, stanowiąca jedną z form realizacji prawa do sądu, nie może być zastosowana na żądanie podmiotu, który ze swojego prawa czyni nienależyty użytek.