Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. J. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 26 września 2016 r., sygn. akt III SO/Kr 24/13 oddalające wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie z wniosku J. J. o wymierzenie grzywny Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie postanawia: oddalić zażalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, powołując się m.in. na treść art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (w brzmieniu nadanym Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., zwanej dalej "P.p.s.a."), postanowieniem z dnia 26 września 2016 r. oddalił wniosek J. J. o przyznanie prawa pomocy. W uzasadnieniu postanowienia Sąd I instancji wskazał, że w dniach 1 i 3 czerwca 2016 r. J. J. złożył wnioski o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego. Sąd I instancji stwierdził, że skarżący w złożonych wnioskach nie przedstawił w wystarczający sposób swojej sytuacji materialnej. Nie udzielił też dodatkowych wyjaśnień, o które był wzywany w trybie art. 255 P.p.s.a., czym uniemożliwił faktyczną ocenę swoich możliwości płatniczych i ustalenia, czy rzeczywiście nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek, czy choćby pełnych, kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Z uwagi na powyższe Sąd uznał, że wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy nie mógł zostać uwzględniony, albowiem nie złożył on niezbędnych wyjaśnień odnoszących się do jego sytuacji materialnej i nie udokumentował podnoszonych we wniosku okoliczności.
J. J., w złożonym na powyższe postanowienie zażaleniu zakwestionował jego prawidłowość.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Zasadą postępowania sądowoadministracyjnego jest obowiązek ponoszenia kosztów sądowych przez wnoszącego skargę (art. 199 P.p.s.a.). Instytucja prawa pomocy ma charakter wyjątkowy i znajduje zastosowanie w stosunku do osób będących w trudnej sytuacji materialnej. W myśl art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a., strona wnioskująca o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obowiązana jest wykazać, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Stosownie zaś do treści art. 252 § 1 i 2 P.p.s.a. wniosek o przyznanie prawa pomocy złożony na urzędowym formularzu powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i o dochodach. Jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i jej możliwości płatniczych lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie w zakreślonym terminie dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego i dochodów (art. 255 P.p.s.a). Z konstrukcji powołanych przepisów wynika, że rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie prawa pomocy zależy od tego, co zostanie przez stronę udowodnione. Zatem to sprawą wnioskodawcy jest wykazanie zasadności złożonego wniosku w świetle ustawowych przesłanek przyznania prawa pomocy. Jednocześnie na sądzie nie ciąży obowiązek prowadzenia z urzędu postępowania w celu wyjaśnienia wątpliwości co do sytuacji majątkowej wnioskodawcy, w sytuacji, gdy wnioskodawca uchyla się od podania stosownych danych umożliwiających pełną ocenę jego sytuacji majątkowej oraz możliwości płatniczych, albo gdy przedstawia je w sposób nierzetelny i niejasny, a przede wszystkim nieczyniący zadość wezwaniu, o którym mowa w art. 255 P.p.s.a.
Z akt niniejszej sprawy wynika, że skarżący był wzywany do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez złożenie dodatkowych dokumentów oraz oświadczeń obrazujących jego sytuację finansową. Wezwanie Sądu z dnia 26 sierpnia 2016 r. szczegółowo wskazywało, jakie dane skarżący powinien przedstawić, aby możliwa była ocena jego sytuacji materialnej pod kątem spełnienia przesłanek z art. 246 § 1 P.p.s.a. Skarżący nie zastosował się jednak do tego wezwania i nie przedłożył żądanych dokumentów oraz nie złożył wyczerpujących wyjaśnień, które umożliwiłyby Sądowi I instancji weryfikację jego sytuacji majątkowej.
W tej sytuacji, podzielić należy stanowisko Sądu I instancji, że skarżący nie wykazał, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, co uzasadnia odmowę przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Również w zażaleniu skarżący nie przedstawił okoliczności, które podważyłyby dokonaną przez Sąd ocenę przesłanek warunkujących przyznanie prawa pomocy w niniejszej sprawie.
W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i 2 P.p.s.a. postanowił jak w sentencji.