Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia M. K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 30 sierpnia 2017 r., sygn. akt III SA/Kr 988/16 o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia skargi kasacyjnej w sprawie ze skargi M. K. na uchwałę Rady Wydziału Filologicznego Uniwersytetu [...] z dnia [...] marca 2016 r. nr [...] w przedmiocie nieprzyjęcia pracy doktorskiej i niedopuszczenia do publicznej obrony postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odrzucił skargę M. K. na uchwałę Rady Wydziału Filologicznego Uniwersytetu [...] z dnia [...] marca 2016 r. w przedmiocie nieprzyjęcia pracy doktorskiej i niedopuszczenia do publicznej obrony.
W dniu 29 marca 2017 r. pełnomocnik skarżącej wyznaczony z urzędu złożył opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej od postanowienia z dnia 31 sierpnia 2016 r.
Pismem z dnia 2 maja 2017 r. D. K., działając z upoważnienia M. K., wniosła skargę kasacyjną.
Postanowieniem z dnia 13 lipca 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odrzucił skargę kasacyjną M. K. z uwagi na fakt, że złożony przez skarżącą środek zaskarżenia nie spełniał wymogów określonych w art. 175 § 1 P.p.s.a., tj. nie został sporządzony przez adwokata lub radcę prawnego lecz przez samą skarżącą.
W dniu 17 sierpnia 2017 r. M. K., reprezentowana przez adwokat M. K., złożyła wniosek o przywrócenie terminu do złożenia skargi kasacyjnej od postanowienia z dnia 31 sierpnia 2016 r. o odrzuceniu skargi. Strona podała, że z przyczyn obiektywnych nie miała możliwości złożenia skargi kasacyjnej od wskazanego orzeczenia w terminie wyznaczonym przez ustawę. Skarżąca nie posiada uprawnień zawodowych, które pozwoliłyby jej na samodzielne sporządzenie skargi kasacyjnej, zaś pełnomocnik wyznaczony z urzędu w dniu 31 marca 2017 r. złożył opinię prawną o braku podstaw do zaskarżenia przedmiotowego rozstrzygnięcia, odmawiając tym samym sporządzenia przedmiotowego środka zaskarżenia. Skarżąca pomimo podjętych prób nawiązania współpracy z innymi profesjonalnymi pełnomocnikami nie znalazła pełnomocnika, który podjąłby się sporządzenia skargi kasacyjnej w przedmiotowej sprawie w ustawowym terminie. Dopiero w dniu 10 sierpnia 2017 r. zawarła umowę zlecenia z adwokat M. K. i w tym samym dniu udzieliła jej pełnomocnictwa do sporządzenia skargi kasacyjnej i reprezentowania w przedmiotowej sprawie. Brak możliwości wcześniejszego udzielenia pełnomocnictwa był obiektywny i nie wynikał z niedbalstwa skarżącej, która wcześniej kontaktowała się z kilkoma innymi pełnomocnikami, którzy nie podjęli się reprezentowania jej w przedmiotowej sprawie.
Postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odmówił przywrócenia skarżącej terminu do wniesienia skargi kasacyjnej. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji przywołał treść art. 86 § 1 i art. 87 § 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm. - dalej: "P.p.s.a."). Oceniając czynności i zdarzenia, jakie zaistniały w tej sprawie WSA stwierdził, że skarżąca już w dniu 6 kwietnia 2017 r. (tj. w dacie otrzymania opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej) miała świadomość, że adwokat B. D. nie sporządzi w jej imieniu takiej skargi, a więc powinna rozpocząć poszukiwania innego pełnomocnika. Skarżąca zdecydowała się jednak na sporządzenie samodzielnie skargi kasacyjnej i już w tej skardze zwróciła się o zmianę poprzednio ustanowionego z urzędu pełnomocnika oraz zasugerowała dwa nazwiska potencjalnych pełnomocników, których wyznaczenia domaga się od Okręgowej Rady Adwokackiej. Tym samym już na datę 27 kwietnia 2017 r. skarżąca kasacyjnie posiadała wiadomości o możliwych potencjalnie pełnomocnikach w tej sprawie. Po dniu 9 czerwca 2017 r., kiedy to doręczono skarżącej stanowisko Okręgowej Rady Adwokackiej w przedmiocie braku podstaw do zmiany pełnomocnika, skarżąca powinna bezzwłocznie podjąć czynności celem np. ustanowienia pełnomocnikiem np. osobę wskazaną w osobiście sporządzonej skardze kasacyjnej, jako potencjalnego pełnomocnika. Następnie w piśmie z dnia 4 lipca 2017 r. stanowiącym odpowiedź na wezwanie Sądu do uzupełnienia braku formalnego skargi kasacyjnej skarżąca wyjaśniła, że w istocie adwokat dokona podpisania skargi kasacyjnej, ale na tę datę jest nieobecny w kraju i podpisze skargę po powrocie. To zaś oznaczało, że skarżąca albo już ustanowiła adwokata jako pełnomocnika, który jednak nie był na datę 4 lipca 2017 r. obecny w kraju i który podpisze skargę kasacyjną po powrocie, albo też że skarżąca nie ustanowiła żadnego adwokata swoim pełnomocnikiem i podała informację tylko w niewielkim zakresie zgodną z prawdą. Zdaniem Sądu I instancji, nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, że w dacie 4 lipca 2017 r. skarżąca miała ustanowionego przez siebie adwokata jako pełnomocnika, to zapewne taki pełnomocnik przebywający nawet zagranicą po poinformowaniu o obowiązku podpisania skargi kasacyjnej (o czym zapewne winien wiedzieć w dacie ustanawiania go przez skarżącą pełnomocnikiem), powinien podjąć czynności związane z ustanowieniem pełnomocnika substytucyjnego albo też domagać się przywrócenia terminu po powrocie do kraju. W ocenie Sądu I instancji, skarżąca kasacyjnie celowo wniosła skargę kasacyjną sporządzona osobiście, żeby zyskać dodatkowy czas na poszukiwanie adwokata lub radcy prawnego, który zgodziłby się w tej sprawie skargę kasacyjną podpisać. Skarżąca jednak w okresie od dnia 6 kwietnia 2017 r. do 10 sierpnia 2017 r. nie znalazła adwokata lub radcy prawnego, który zgodziłby się na wniesienie skargi kasacyjnej, a wniesiona przez skarżącą osobiście skarga kasacyjna została odrzucona postanowieniem WSA z 13 lipca 2017 r. Nic nie wynika z wniosku samej skarżącej, aby rzeczywiście w tym okresie skarżąca aktywnie poszukiwała adwokata lub radcy prawnego, który w jej imieniu wniósłby skargę kasacyjną. Sąd I instancji wskazał, że nieskuteczne poszukiwanie przez stronę pełnomocnika nie oznacza, że strona nie ponosi żadnych konsekwencji nieustanowienia pełnomocnika i tym samym niewniesienia w terminie skargi kasacyjnej.