Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2019 r. sygn. akt II SAB/Wr 59/19 o odrzuceniu skargi J. W. w zakresie dotyczącym postępowania prowadzonego do dnia 20 października 2015 r. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Wojewodę Dolnośląskiego w sprawie ustalenia odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, na podstawie art. 58 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm., dalej: p.p.s.a.) odrzucił skargę J. W. w zakresie dotyczącym postępowania prowadzonego do dnia 20 października 2015 r. przez Wojewodę Dolnośląskiego w sprawie ustalenia odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że wyrokiem z 20 października 2015 r. wydanym w tej sprawie Sąd w pkt I. zobowiązał organ do wydania decyzji, w punkcie II. stwierdził, że przewlekłość postępowania prowadzonego po dniu 27 listopada 2012 r. nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, w punkcie III. zasądził od Wojewody na rzecz skarżącego zwrot kosztów postępowania. Po rozpoznaniu skargi kasacyjnej złożonej przez organ Sąd I instancji, w trybie art. 179a p.p.s.a., wyrokiem z 28 stycznia 2016 r. uchylił pkt I. zaskarżonego wyroku i umorzył postępowanie w zakresie dotyczącym zobowiązania organu do wydania decyzji.
W tych warunkach, jak stwierdził Sąd, pkt II i III wyroku z 20 października 2015 r. są prawomocne i korzystają z powagi rzeczy osądzonej. Oznacza to, że nie można skutecznie wszcząć postępowania w tym samym przedmiocie i między tymi samymi sprawami. Skoro zatem skargą częściowo objęte jest postępowanie administracyjne, które podlegało kontroli sądowoadministracyjnej w sprawie zakończonej wyrokiem z 20 października 2015 r., to w tym zakresie - zdaniem Sądu I instancji - skarga podlegała odrzuceniu.
W zażaleniu na powyższe postanowienie J. W., reprezentowany przez adwokata, podniósł zarzut naruszenia art. 58 § 1 pkt 4 p.p.s.a. wskazując, że Sąd błędnie odrzucił skargę pomimo, iż istniały podstawy do zastosowania art. 149 § 1, 1a, 1b i 2 p.p.s.a. w zw. z art. 21 ust. 2, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 1 Konstytucji RP oraz w związku z art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i uznania, że miała miejsce przewlekłość postępowania trwająca 11 lat i 7 miesięcy. Wskazując na powyższe wniesiono o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i stwierdzenie, że przewlekłość postępowania w sprawie ustalenia odszkodowania za nieruchomość trwa 11 lat i 7 miesięcy i ma miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Ponadto wniesiono o przyznanie na rzecz skarżącego od Wojewody Dolnośląskiego kwoty 20.000 złotych za przewlekłe prowadzenie postępowania, wymierzenie temu organowi grzywny w wysokości nie mniejszej niż 10% dopuszczalnej jej wysokości oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 58 § 1 pkt 4 p.p.s.a. sąd odrzuca skargę jeżeli sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest w toku lub została już prawomocnie osądzona. Ustalenie zatem tożsamości przedmiotowej i podmiotowej sprawy ze sprawą zakończoną prawomocnym wyrokiem, oznacza po stronie sądu obowiązek odrzucenia skargi.
W warunkach niniejszej sprawy Sąd I instancji porządkując niejako stan sprawy wyodrębnił jej dwie płaszczyzny, przyjmując jako moment ich czasowego rozgraniczenia datę wydania wyroku z dnia 20 października 2015 r. w sprawie ze skargi wniesionej przez J. W. w dniu 4 czerwca 2014 r. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Wojewodę Dolnośląskiego w przedmiocie ustalenia odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości. Przyjęcie przez Sąd takiej optyki pozwalało na uznanie, że sprawa przewlekłego prowadzenia postępowania przez Wojewodę Dolnośląskiego na dzień orzekania w dniu 20 października 2015 r. w zakresie, w jakim Sąd prawomocnie stwierdził, że przewlekłość postępowania prowadzonego po dniu 27 listopada 2012 r. nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, była już przedmiotem kontroli sądu administracyjnego.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego powyższe ustalenie nie usprawiedliwia wyodrębnienia przez Sąd I instancji części postępowania prowadzonego przez organ i następnie wydania odrębnego orzeczenia w odniesieniu do poszczególnych jego fragmentów. Fakt istniejącej w przestrzeni prawnej wypowiedzi Sądu w prawomocnym wyroku w odniesieniu do przewlekłości organu badanej na dzień orzekania nie usprawiedliwia - przy powołaniu się na res iudicata - odrzucenia skargi, którą objęta jest z woli strony przewlekłość postępowania od dnia 19 marca 2008 r. Okoliczność istnienia prawomocnego wyroku z 20 października 2015 r., jak również wcześniejszego wyroku z 27 listopada 2012 r., sygn. akt II SAB/Wr 10/12, stanowi niewątpliwie jedną z okoliczności, jaką Sąd, dokonując merytorycznej oceny przewlekłości, będzie musiał wziąć pod uwagę. Sąd I instancji powinien zatem - unikając jaskrawej fragmentaryzacji ocen postępowania pod kątem przewlekłości organu - rozpoznać sprawę badając pod względem przewlekłości postępowanie w zakresie, w jakim Sąd się jeszcze w tej sprawie nie wypowiadał.
W świetle powyższego odrzucenie przez Sąd I instancji skargi w powyższej części na podstawie art. 58 § 1 pkt 4 p.p.s.a. należało uznać za nieuzasadnione.
Wobec powyższego Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a., postanowił jak w sentencji postanowienia.