Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Sikorska po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia D. S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 stycznia 2018 r., sygn. akt III SA/Kr 505/17 o odmowie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku w sprawie ze skargi D. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z dnia [...] lutego 2017 r., nr [...] w przedmiocie dodatku mieszkaniowego postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 12 stycznia 2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odmówił D. S. przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku. W uzasadnieniu wskazał, że w sprawie skarżąca była reprezentowana przez adwokata ustanowionego z urzędu. Powierzając prowadzenie swoich spraw pełnomocnikowi winna więc liczyć się z tym, iż wszelkie jego działania, jak również jego zaniechania będą odnosić skutek prawny wobec niej jako mocodawcy. Pełnomocnik D. S. był prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy, na której się nie stawił i nie wniósł o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Zdaniem Sądu I instancji oczywista nierzetelność pełnomocnika może stanowić podstawę do dochodzenia powstałej z tego tytułu szkody na gruncie odpowiedzialności kontraktowej przez sądem cywilnym, ale nie spełnia kryterium braku winy strony w uchybieniu terminu w postępowaniu sądowoadministracyjnym. W ocenie Sądu I instancji nie istniały żadne obiektywne przeszkody do zgłoszenia wniosku o uzasadnienie wyroku w ustawowym terminie, a niepodjęcie czynności w sprawie było następstwem braku działania profesjonalnego pełnomocnika procesowego.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła D. S., wskazując, że nie ponosi winy za brak działania pełnomocnika, który wobec całkowitej bezczynności i niestawiennictwa na rozprawie powinien był zostać zmieniony przez sąd z urzędu.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest zasadne.
Artykuł 86 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.), dalej "p.p.s.a.", przewiduje możliwość przywrócenia przez Sąd uchybionego terminu do dokonania czynności w postępowaniu sądowym. Przywrócenie takie uzależnione jest od wykazania przez stronę braku jej winy w uchybieniu, zaś okoliczności wskazujące na brak winy wykazane winny być we wniosku o przywrócenie terminu, co wynika z art. 87 § 2 tej ustawy.
W przedmiotowej sprawie D. S. w dniu 5 stycznia 2018 r. złożyła wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 29 listopada 2017 r. W uzasadnieniu wskazała, że ustanowiony dla niej w sprawie adwokat z urzędu nie podjął żadnej czynności, w tym nie stawił się na rozprawę, na której zapadł wyrok oraz nie złożył wniosku o jego uzasadnienie. Zdaniem skarżącej nie może ona ponosić winy za bezczynność swojego pełnomocnika. Nie sposób jednak zgodzić się z jej stanowiskiem.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego trafnie podniósł Sąd I instancji, że D. S., wnosząc o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, powinna liczyć się z tym, że ustanowiony dla niej pełnomocnik będzie działał w jej imieniu i na jej rzecz. Zatem zrezygnowała ona z osobistego dokonywania czynności procesowych, których powinien dokonywać w jej imieniu pełnomocnik, przyjmując jednocześnie konsekwencje wszelkich jego działań i zaniechań, bowiem traktowane one są tak, jakby dokonywane były przez stronę osobiście.
Z akt sprawy wynika, że pełnomocnik był prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy, na której jednak się nie stawił. Nie wniósł także o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Sposób wykonywania pomocy prawnej oraz fakt, iż pełnomocnik D. S. ustanowiony był z urzędu, nie ma w sprawie znaczenia. Warunkiem przywrócenia terminu jest bowiem uprawdopodobnienie braku winy strony w jego uchybieniu, przy czym pojęcie strony rozumie się szeroko, rozciągając je także na pełnomocnika.
Zasadnie Sąd I instancji wskazał, że nierzetelność adwokata może stanowić podstawę do dochodzenia roszczeń przed sądem cywilnym, a także do prowadzenia przeciw niemu postępowania dyscyplinarnego. Naczelny Sąd Administracyjny nie podzielił zdania D. S. o zobowiązaniu Sądu do zmiany pełnomocnika z urzędu w razie dostrzeżenia nieprawidłowego wykonywania przez niego obowiązków. Zmiany pełnomocnika z urzędu może dokonać jedynie właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowa izby radców prawnych na wniosek strony, co miało miejsce w sprawie i zakończyło się odmownym jego rozpatrzeniem. D. S. może w każdej chwili wypowiedzieć adwokatowi pełnomocnictwo, jeżeli uzna, że sama będzie lepiej występować w sprawie.
Wobec powyższego Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a., postanowił jak w sentencji.