Wniosek o przyznanie prawa pomocy, złożony jednocześnie ze skargą wszczyna postępowanie na mocy art. 63 i art. 64 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/.
Ponadto zgodnie z art. 243 par. 1 powołanej ustawy wniosek o przyznanie prawa pomocy może być złożony na każdym etapie postępowania i w momencie złożenia wszczyna postępowanie w sprawie przyznania prawa pomocy.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Andrzeja Cz. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 22 lutego 2005 r., II SA/Kr 1313/04 o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi Andrzeja Cz. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 27 września 2004 r., (...) w przedmiocie zasiłku celowego postanawia: I. uchylić postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 22 lutego 2005 r. II. umorzyć postępowanie w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 22 lutego 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odmówił skarżącemu zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że skarżący korzysta ze zwolnienia od ponoszenia kosztów sądowych w tej sprawie, na mocy art. 239 pkt 1 lit. "a" ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270/. Sąd stwierdził, że brak jest podstaw do ustanowienia adwokata w sprawie, ponieważ "z akt sprawy nie wynika, by Andrzej Cz. nie był w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania". Ponadto Sąd wskazał, że skarżący wszczął kilkadziesiąt postępowań i musi liczyć się z koniecznością poniesienia przynajmniej części kosztów z tym związanych, ponieważ wyjątkowość instytucji prawa pomocy powoduje, że "niedopuszczalne jest przerzucenie wszelkich kosztów związanych z dochodzeniem roszczeń przed sądami administracyjnymi w całości na Skarb Państwa".
Na powyższe postanowienie skarżący Andrzej Cz. wniósł zażalenie. Twierdzi w nim, że postanowienie jest krzywdzące, ponieważ z kwota, jaką otrzymuje z pomocy społecznej /ok. 400 zł/ ledwie pokrywa podstawowe potrzeby skarżącego. Andrzej Cz. podniósł także, że ilość prowadzonych przez niego spraw nie może decydować o odmowie ustanowienia adwokata.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie jest usprawiedliwione. Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela zdania Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, że wniosek złożony jednocześnie ze skargą nie wszczyna postępowania i z tej przyczyny nie można do niego stosować przepisu art. 63 i art. 64 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Ponadto należy zauważyć, że zgodnie z art. 243 par. 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wniosek o przyznanie prawa pomocy może być złożony na każdym, etapie postępowania i w momencie złożenia wszczyna postępowanie w sprawie przyznania prawa pomocy.
W niniejszej sprawie skarżący korzysta z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych, zgodnie z przepisem art. 239 pkt 1 lit. "a" Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, wobec czego postępowanie w tym zakresie należało umorzyć jako bezprzedmiotowe.
Odnośnie ustanowienia pełnomocnika w sprawie należy stwierdzić, że ustawa Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie przewiduje konieczności ustanawiania pełnomocnika z uwagi na skomplikowany charakter sprawy, nie ma także obowiązku działania przez profesjonalnego pełnomocnika na tym etapie postępowania, a każdy skarżący powinien liczyć się z ewentualną koniecznością poniesienia pewnych kosztów postępowania.
Jednakże w niniejszej sprawie skarżący wykazał, że jedynym jego źródłem utrzymania jest zasiłek w wysokości 340 zł, a ponadto korzysta z także z darmowych posiłków. W ocenie Sądu, niezależnie od ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych, źródło dochodu oraz kwota wykazana we wniosku o przyznanie prawa pomocy uzasadniają przyznanie skarżącemu pomocy pełnomocnika z urzędu.
Ponadto ilość prowadzonych przez skarżącego spraw nie przesądza o możliwości ustanowienia pełnomocnika, jak również nie można zgodzić się z poglądem wyrażonym przez Sąd w uzasadnieniu postanowienia z dnia 22 lutego 2005 r., że "niedopuszczalne jest przerzucanie wszelkich kosztów związanych dochodzeniem roszczeń przed sądami administracyjnymi w całości na Skarb Państwa" /właśnie tą możliwość przeniesienia wszelkich kosztów ze strony postępowania na Skarb Państwa zapewnia przecież prawo pomocy w zakresie całkowitym/.
Z powyższych przyczyn, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji postanowienia, w oparciu o art. 185 w zw. z art. 193 i z art. 197 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.