Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Ewa Dzbeńska po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. R. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 22 czerwca 2009 r. sygn. akt IV SAB/Gl 16/09 o oddaleniu wniosku o wyłączenie sędziego NSA Szczepana Praxa w sprawie ze skargi J. R. na bezczynność Śląskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w Katowicach w przedmiocie funkcjonariuszy straży pożarnej postanawia: oddalić zażalenie.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 22 czerwca 2009 r., sygn. akt IV SAB/Gl 16/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił wniosek skarżącego J. R. o wyłączenie sędziego NSA Szczepana Praxa orzekającego w sprawie bezczynności Śląskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w Katowicach w sprawie dotyczącej funkcjonariuszy straży pożarnej.
Sąd pierwszej instancji podniósł, że wnioskodawca składając wniosek o wyłączenie powinien wskazać fakty, które mogłyby wywołać wątpliwość co do bezstronności sędziego. Niedopuszczalne jest formułowanie zarzutów o generalnym braku bezstronności danego sędziego w oderwaniu od specyfiki i okoliczności konkretnej sprawy. We wniosku złożonym w niniejszej sprawie skarżący nie wskazał jakiejkolwiek faktycznie istniejącej przyczyny uzasadniającej wyłączenie sędziego. Twierdzenie o stronniczości jest w istocie gołosłownym zarzutem kierowanym pod adresem sędziego.
Sąd pierwszej instancji wskazał również, iż w sprawie nie zachodzą przyczyny powodujące wyłączenie sędziego z mocy ustawy.
Na powyższe postanowienie J. R. złożył zażalenie podkreślając, iż swój wniosek o wyłączenie sędziego NSA Szczepana Praxa uzasadnił faktycznym prowadzeniem procesów w jego sprawach w sposób oczywiście dowolny i rażąco naruszający przepisy prawa procesowego i przepisy prawa materialnego. W ocenie skarżącego sędzia objęty wnioskiem o wyłączenie nie gwarantuje obiektywnego rozpoznania jego spraw, gdyż dotychczasowe sprawy rozpoznawał "wyjątkowo stronniczo", faworyzując stronę przeciwną.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Instytucja wyłączenia sędziego zarówno z mocy prawa, jak i na wniosek strony jest istotną gwarancją procesową, która ma zapewnić rozpoznanie sprawy przez sąd w takim składzie orzekającym, którego sędziowie nie pozostają w relacjach osobistych ze stronami oraz nie mieli określonych wcześniejszych związków z rozpoznawaną sprawą. Ratio legis przepisów o wyłączeniu sędziego, we wszystkich procedurach sądowych, sprowadza się do eliminowania przyczyn, które mogą skutkować wątpliwościami co do bezstronności i obiektywizmu sędziego w rozpoznawaniu określonej sprawy. Przepisy art. 18 i art. 19 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) statuują przesłanki wyłączenia sędziego od udziału w sprawie toczącej się przed sądem administracyjnym. Poza wypadkami wyłączenia z mocy samego prawa (art. 18 § 1 powołanej ustawy) wyłączenie sędziego następuje wówczas, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie (art. 19 ustawy). Oznacza to, że wniosek o wyłączenie sędziego powinien być oparty na ustawowych podstawach określonych w powyższych przepisach.
Należy wskazać, iż w rozpoznawanej sprawie skarżący nie podaje konkretnych okoliczności wskazujących na fakt zaistnienia przynajmniej jednej z wymienionych w powyższych przepisach przesłanek. Z pewnością takimi okolicznościami nie są domniemane, ogólnikowe zarzuty dotyczące braku obiektywizmu sędziego, a z twierdzeń skarżących wynika, iż jest on rozczarowany sposobem prowadzenia dotychczasowych postępowań sądowych z jego udziałem. Skarżący nie podał żadnych konkretnych faktów istniejących w innych sprawach, które mogłyby wskazywać na stronniczy stosunek sędziego względem jego osoby.
Ponadto zauważyć należy, iż sędzia objęty wnioskiem o wyłączenie, stosownie do regulacji art. 22 § 2 powołanej ustawy, złożył wyjaśnienia, z których wynika, że brak jest w stosunku do niego ustawowych podstaw do wyłączenia od rozpoznania sprawy, ani też nie zachodzą przyczyny wyłączenia, o których mowa w art. 19 ustawy. Należy przyjąć, iż autorytet moralny sędziego przemawia za wiarygodnością złożonego wyjaśnienia i jeżeli strona żądająca wyłączenia zaprzecza prawdziwości, obowiązana jest wskazać i udowodnić okoliczności, które by podważały wiarygodność oświadczenia sędziego (postanowienie SN z dnia 25 sierpnia 1971 r., sygn. akt I CZ 121/71, OSNCP 1972, Nr 3, poz. 55). Stanowisko to zostało również zaakceptowane w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. np. wyrok NSA z dnia 26 marca 2008r., sygn. akt II OSK 80/07 i postanowienie NSA z dnia 29 stycznia 2009r., sygn. akt II OSK 1693/07).
Z tej przyczyny Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.