Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący: Asesor WSA Zbigniew Kruszewski po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2019 r. na posiedzeniu niejawnym sprzeciwu P sp. z o.o. od postanowienia referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 2 stycznia 2019 r. sygn. akt I SA/Go 520/19 w przedmiocie prawa pomocy w sprawie ze skargi P sp. z o.o. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za lipiec, sierpień i wrzesień 2013 r. postanawia: utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie referendarza sądowego.
Wymienionym w sentencji postanowieniem referendarz sądowy, na podstawie art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm. - dalej: p.p.s.a.) odmówił P sp. z o.o. zwolnienia od kosztów sądowych, uznając, że spółka nie wykazała przesłanek prawa pomocy, ponieważ - pomimo wezwania - nie przedstawiła żadnego dokumentu potwierdzającego oświadczenie o braku majątku.
Pismem z [...] stycznia 2019 r. skarżąca spółka wniosła sprzeciw od postanowienia referendarza sądowego, zarzucając:
1) naruszenie art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. poprzez nieprawidłową ocenę okoliczności sprawy i odmowe przyznania prawa pomocy,
2) naruszenie art. 6 Konwencji Europejskiej o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności poprzez odmowę zwolnienia od wpisu, co skutkuje naruszeniem prawa do sądu.
Podnosząc tej treści zarzuty, skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zwolnienie skarżącej od kosztów sądowych w całości.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. zważył, co następuje:
Sprzeciw nie zawierał usprawiedliwionych podstaw.
Zgodnie z art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a., prawo pomocy w zakresie częściowym, czyli takim o jakie ubiegała się skarżąca przysługuje osobie prawnej w razie wykazania, że strona występująca z wnioskiem nie ma środków wystarczających na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Postępowanie referendarza sądowego jak i jego orzeczenie należy uznać za prawidłowe i zgodne z przepisami p.p.s.a.
Rozpoznanie wniosku referendarz zasadnie poprzedził wezwaniem spółki do złożenia dodatkowych dokumentów obrazujących jej stan majątkowy, ponieważ wniosek zawierał wyłącznie informację o wysokości kapitału zakładowego, oraz oświadczenie, że prezes jej zarządu nie zna wartości środków trwałych jak również informację, że nie wyliczono zysku ani straty za poprzedni rok obrotowy.
W ocenie Sądu dokumenty, do złożenia których, na podstawie art. 255 p.p.s.a., wezwał referendarz, czyli:
- odpis ostatniego sprawozdania finansowego,
- rachunek przepływów pieniężnych,
- bilans spółki sporządzonego na dzień [...] grudnia 2018 r.,
- kopie składanych przez skarżącą spółkę odpisów deklaracji miesięcznych w podatku od towarów i usług oraz deklaracji w podatku akcyzowym za ostatnie trzy miesiące,
- kopie rocznego zeznania podatkowego skarżącej spółki w podatku dochodowym od osób prawnych za 2017 rok,
- kopie aktualnej ewidencji środków trwałych o wartości początkowej przekraczających 5.000 zł,
- kopie wyciągów ze wszystkich kont bankowych za ostatnie 2 miesiące;
dałyby jasny obraz obecnej sytuacji majątkowej skarżącej.
Ponieważ skarżąca nie złożyła żądanych dokumentów, a w odpowiedzi na wezwanie jej pełnomocnik poinformował jedynie, że prezes zarządu skarżącej takich dokumentów nie posiada, referendarz sądowy zasadnie rozpoznał wniosek oceniając wyłącznie treść oświadczeń w nim zawartych.
Trafna w tej sytuacji była konkluzja referendarza sądowego, że spółka nie wykazała istnienia przesłanek prawa pomocy. Jak bowiem wynika z pism spółki, na uzasadnienie swego żądania zwolnienia od kosztów sądowych, ograniczyła się wyłącznie do dwóch lakonicznych oświadczeń: o braku majątku i o tym, że prezes jej zarządu nie dysponuje dokumentami, o które wezwał ją referendarz sądowy. Oświadczenia te nie mogły jednak stanowić wystarczającej podstawy do uwzględnienia żądania spółki. W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalony jest bowiem pogląd o konieczności rygorystycznego podchodzenia do przesłanek prawa pomocy wynikających z art. 246 § 2 p.p.s.a. Wskazuje się, że dla wykazania owych przesłanek nie jest wystarczające złożenie odpowiednich oświadczeń czy wskazanie okoliczności powodujących w ocenie wnioskodawcy niemożność poniesienia kosztów postępowania w pełnej czy jakiejkolwiek wysokości. Oświadczenia oraz podniesione we wniosku o przyznanie prawa pomocy okoliczności powinny zostać poparte dokumentami lub dowodami przemawiającymi za zasadnością twierdzeń zawartych we wniosku (postanowienie NSA z 25 listopada 2014 r. I GZ 518/14).