sygn. akt I SA/Kr 1365/09 Kraków, dnia 19 kwietnia 2010 roku POSTANOWIENIE Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Grażyna Firek po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2010 roku na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi M. S. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 17 lipca 2009 roku, znak [...] w przedmiocie określenia zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za miesiąc maj 2004 roku postanawia: oddalić wniosek skarżącej o zwolnienie od kosztów sądowych.
Przedmiotowa sprawa została wszczęta wskutek skargi M. S. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 17 lipca 2009 roku, znak [...] w przedmiocie określenia zobowiązania podatkowego w podatku od towarów i usług za miesiąc maj 2004 roku. Skarżąca domagała się przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
M. S. powołała się na trudności materialne, wskazując, że kwota zobowiązań podatkowych i wszelkich opłat przewyższyła możliwości finansowe rodziny, wobec czego niezbędne było zaciągnięcie kredytu w wysokości 200 000 zł na spłatę zaległości w podatkach. Nadto rodzina spłaca kredyt na dom jednorodzinny oraz na samochód ciężarowy.
Ze złożonego przez skarżącą oświadczenia wynika, że prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem, pełnoletnim synem i małoletnią córką. W zakresie posiadanego majątku M. S. podała dom jednorodzinny o powierzchni 250 m2, oświadczając jednocześnie, że rodzina nie posiada żadnych oszczędności, papierów wartościowych itd. Zgodnie z oświadczeniem, do niej i osób, pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym należą dwa samochody ciężarowe I. i S., samochód N. oraz czterokołowy pojazd K.
M. S. podała, że jej mąż z tytułu działalności gospodarczej osiąga dochód w wysokości 1300 zł brutto, ona zaś- 6100 zł brutto miesięcznie. Pełnoletni syn nie pracuje. Wskazała, że miesięczna rata kredytu na dom jednorodzinny wynosi 2894,70 zł, natomiast na samochód ciężarowy- 2329,70 zł. Trzeci kredyt, zaciągnięty na spłatę zobowiązań podatkowych, nie ma stałych rat. Miesięczne wydatki rodziny na opłaty za prąd, wodę, telefon, cyfrowy Polsat, Cyfrę Plus, koszty wyżywienia i ubrania określiła na poziomie 2500 zł. Z przedłożonych kopii rachunków wynika nadto między innymi, że koszt miesięcznego abonamentu telefonicznego wynosi 179,90 zł, energii elektrycznej - 529,86 zł, natomiast abonamentu Cyfry Plus- 137,20 zł.
Postanowieniem z dnia 19 lutego 2010 roku referendarz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie oddalił wniosek skarżącej o zwolnienie od kosztów sądowych. Od postanowienia tego M. S. wniosła w terminie sprzeciw, wskazując, że sytuacja majątkowa nie pozwala na opłacenie wpisów w sprawach bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania rodziny. Zaznaczyła też, że w obecnych czasach mieszkanie może być nabyte wyłącznie na kredyt, zatem jego zaciągnięcie było niezbędne dla zabezpieczenia potrzeb rodziny.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 259 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 z późniejszymi zmianami-oznaczona dalej jako p.p.s.a.)- od postanowień, wydanych przez referendarza sądowego przysługuje sprzeciw do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego. Z brzmienia art. 260 p.p.s.a. wynika natomiast, iż w wypadku wniesienia sprzeciwu postanowienie, przeciwko któremu został wniesiony traci moc, a sprawa podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.
W myśl przepisu art. 245 § 1 p.p.s.a., prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym, przy czym prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 2 tego przepisu), natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 3 p.p.s.a.), zaś częściowe zwolnienie od opłat lub wydatków może polegać na zwolnieniu od poniesienia ułamkowej ich części albo określonej ich kwoty pieniężnej (art. 245 § 4 p.p.s.a.). Natomiast zgodnie z przepisem art. 246 § 1 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej może nastąpić: w zakresie całkowitym- gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, a w zakresie częściowym- gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Należy w pierwszej kolejności wskazać, iż ponoszenie kosztów sądowych przez stronę jest zasadą, albowiem koszty te- a wśród nich wpis- są rodzajem daniny publicznej. Zasadą wynikającą z art. 84 Konstytucji jest powszechność i równość ponoszenia danin publicznych. Zwolnienie od ich ponoszenia strony oznacza przerzucenie ciężaru na budżet państwa, a w efekcie- na współobywateli, stąd powinno stanowić wyjątek (tak Naczelny Sąd Administracyjny w niepublikowanym postanowieniu z dnia 10 stycznia 2005 roku, FZ 478/04, a także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w postanowieniu z 7 września 2006 roku, II SA/Ol 588/06, Lex Omega nr 191863).