Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie Marcin Małek po rozpoznaniu w dniu 5 maja 2015 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Stowarzyszenia "A" z siedzibą w M. o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie ze skargi Stowarzyszenia "A" z siedzibą w M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [....] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zwrotu otrzymanej dotacji p o s t a n a w i a odmówić przyznania prawa pomocy.
Stowarzyszenie "A" wnioskiem wywiedzionym w odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego od skargi wniesionej na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] w przedmiocie zwrotu otrzymanej dotacji zwróciło się o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego z urzędu.
W treści wniosku złożonego na urzędowym formularzu Stowarzyszenie podniosło, że nie posiada majątku trwałego, własnych dochodów ani nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej. Stowarzyszenie prowadzi szkołę podstawowa wraz z oddziałem przedszkolnym i wyłącznymi środkami finansowymi stanowiącymi źródła ich utrzymania i całego Stowarzyszenia są subwencje oświatowe, które mogą być wydatkowane wyłącznie na realizację celów edukacyjnych oraz składki członkowskie, których wysokość za 2014 r. wyniosła 380 zł i została w całości wykorzystana na cele statutowe Stowarzyszenia. Tym samym Stowarzyszenie nie ma środków na opłacenie skargi i ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika z wyboru. Ponadto dodało, że stan konta na koniec miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku wynosi 23.347,62 zł.
W odpowiedzi na wezwanie referendarza sądowego do złożenia dodatkowych wyjaśnień i dokumentów Stowarzyszenie wskazało, że liczy 43 członków, wysokość składki jest natomiast niezmienna od momentu powołania Stowarzyszenia i wynosi 20 zł rocznie. W okresie ostatnich 12 miesięcy nie otrzymało żadnych środków w drodze spadków bądź darowizn i nie posiada żadnego majątku (nieodpłatnie użytkuje budynek wraz z wyposażeniem po zlikwidowanej Szkole Podstawowej w M.). Ponadto podało wysokość dotacji w poszczególnych miesiącach 2014 r., dołączyło rachunek zysków i strat oraz bilans za 2014 r., a także wyciągi z posiadanych rachunków bankowych oraz rozliczenie otrzymanych w 2014 r. dotacji.
Referendarz sądowy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a., strona może się ubiegać o przyznanie jej prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 2 P.p.s.a.). W myśl zaś art. 246 § 2 pkt 1 P.p.s.a. przyznanie osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, prawa pomocy w zakresie całkowitym może nastąpić wtedy, gdy wykaże ona, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania.
Podkreślić jednak należy, że zasadą w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest ponoszenie przez strony kosztów postępowania związanych z ich udziałem w sprawie (art. 199 P.p.s.a.). Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest bowiem formą jej finansowania z budżetu państwa i przez to powinno sprowadzać się jedynie do przypadków, w których strona nie posiada środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym i wykaże to w sposób przekonywujący. Ponadto osoba prawna oraz inna organizacja nieposiadająca osobowości prawnej powinna wykazać nie tylko, że nie ma środków na poniesienie kosztów postępowania, ale także, że nie ma ich, pomimo iż podjęła wszelkie niezbędne działania by zdobyć fundusze na pokrycie wydatków (J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2010, s. 568). Zwolnienie z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania związanych z udziałem strony w sprawie może zatem nastąpić tylko w sytuacjach wyjątkowych, kiedy to strona nie z własnej winy pozbawiona jest środków niezbędnych na pokrycie tych kosztów.