Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Aleksandra Kiersnowska-Tylewicz po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2017 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi X. sp. z o.o. w P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] r., nr [...], [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za II, III i IV kwartał 2011 r.; postanawia I. dopuścić tymczasowo do czynności w postępowaniu skarżącą reprezentowaną przez kuratora w osobie radcy prawnego P. G.; II. wyznaczyć termin trzech miesięcy, od dnia doręczenia kuratorowi skarżącej niniejszego postanowienia do uzupełnienia braków w składzie zarządu skarżącej.
Skarżąca reprezentowana przez kuratora (radcę prawnego) pismem z dnia 14 czerwca 2017 r. wniosła skargę na wskazaną w sentencji niniejszego orzeczenia decyzję. Po uzupełnieniu braku formalnego skargi poprzez wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 11 sierpnia 2017 r. wezwano stronę skarżącą do uiszczenia wpisu sądowego od skargi w kwocie [...]zł - w terminie 7 dni od dnia doręczenia odpisu zarządzenia - pod rygorem odrzucenia skargi. Odpis omawianego zarządzenia doręczono kuratorowi skarżącej dnia 21 sierpnia 2017 r. Pismem z dnia 28 sierpnia 2017 r. kurator skarżącej, powołując się na art. 239 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm. - dalej w skrócie: "p.p.s.a.") stwierdził, że jest zwolniony z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych. Ewentualnie, w razie uznania, że kurator skarżącej nie jest zwolniony z obowiązku ponoszenia kosztów wniesiono o wyznaczenie dla skarżącej kuratora zgodnie z dyspozycją powołanego powyżej przepisu. WSA w Poznaniu postanowieniem z dnia 06 września 2017 r., I SA/Po 844/14 oddalił wniosek o ustanowienie kuratora dla skarżącej. Odpis wskazanego orzeczenia doręczono kuratorowi skarżącej 12 września 2017 r. Jak wynika z informacji Oddziału Finansowo-Budżetowego tutejszego Sądu strona skarżąca mimo skierowanego do niej wezwania nie uiściła należnego wpisu od skargi. W wykonaniu zarządzenia sędziego sprawozdawcy z dnia 19 października 2017 r. wezwano kuratora skarżącej do wykonania - w terminie 7 dni - od dnia doręczenia wezwania prawomocnego zarządzenia Przewodniczącego Wydziału z dnia 11 sierpnia 2017 r. wzywającego do opłacenia skargi. W odpowiedzi na powyższe kurator skarżącej pismem z dnia 27 października 2017 r. podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko w przedmiocie zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych. Wniesiono również o przyznanie skarżącej prawa pomocy. W odpowiedzi na wezwanie o złożenie wniosku w przedmiocie prawa pomocy na urzędowym formularzu kurator skarżącej poinformował, że wskazanie informacji wymaganych w tym formularzu jest niemożliwe z uwagi na brak informacji w tym zakresie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:
Jednym z warunków formalnych skutecznego wszczęcia postępowania sądowoadministracyjnego jest posiadanie przez stronę tego postępowania zdolności sądowej i procesowej. Stosownie do art. 28 § 1 i art. 29 p.p.s.a., osoby prawne oraz jednostki organizacyjne mające zdolność sądową dokonują czynności w postępowaniu przez organy albo osoby uprawnione do działania w ich imieniu, które mają obowiązek wykazać swoje umocowanie dokumentem przy pierwszej czynności w postępowaniu. Z art. 28 § 1 p.p.s.a. wynika, że do skutecznego przeprowadzenia postępowania sądowoadministracyjnego z udziałem osoby prawnej konieczne jest, by przy każdej czynności procesowej posiadała ona zdolność procesową. Podkreślić należy, że braki w zakresie zdolności procesowej Sąd musi uwzględnić z urzędu na każdym etapie postępowania i określić ich skutek. Kurator spółki, który wniósł skargę w jej imieniu, powołał się na postanowienie Sądu Rejonowego P. - [...] w P., Wydział [...] Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 20 lutego 2017 r., [...]. Orzeczeniem tym ustanowiono skarżącej kuratora celem podjęcia działań zmierzających do zwołania zgromadzenia wspólników spółki celem dokonania wyboru jej zarządu lub w razie zaistnienia przyczyny rozwiązania spółki, do podjęcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki i powołaniu likwidatora zgodnie z art. 42 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm. - dalej w skrócie: "k.c.") oraz do podjęcia działań wynikających z przepisów szczególnych, w tym z art. 138d § 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm. - dalej w skrócie: "O.p."). Zgodnie z art. 42 k.c., jeżeli osoba prawna nie może prowadzić swoich spraw z braku powołanych do tego organów, sąd ustanawia dla niej kuratora (§ 1). Kurator powinien postarać się niezwłocznie o powołanie organów osoby prawnej, a w razie potrzeby o jej likwidację (§ 2). W świetle art. 138 § 3 O.p., jeżeli osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej nie może prowadzić swoich spraw wskutek braku powołanych do tego organów, organ podatkowy składa do sądu wniosek o ustanowienie kuratora. Zgodnie zaś z art. 138d powołanego ostatnio aktu, pełnomocnictwo ogólne upoważnia do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych (§ 1). Za pełnomocnika ogólnego strony w sprawach podatkowych uznaje się kuratora wyznaczonego przez sąd na wniosek organu podatkowego, o którym mowa w art. 138 (§ 2). W kontekście przywołanych regulacji należy stwierdzić, że art. 138 § 3 O.p. jest jedynie podstawą prawną do wniesienia przez organ podatkowy wniosku o ustanowienie kuratora dla osoby prawnej, którego uwzględnienie przez sąd polega na ustanowieniu kuratora na podstawie art. 42 § 1 k.c. Zakres kompetencji takiego kuratora określa art. 42 § 2 k.c. Zadaniem kuratora jest zadbanie o niezwłoczne powołanie organów osoby prawnej, a w razie potrzeby o jej likwidację. Kurator taki nie zostaje ustanowiony w celu bieżącego prowadzenia spraw spółki, a tym samym stałego (czasowego) zastąpienia ustawowych bądź statutowych organów osoby prawnej, a jedynie do niezwłocznego doprowadzenia bądź to do likwidacji osoby prawnej, bądź też do umożliwienia jej, poprzez powołanie właściwych organów, podjęcia samodzielnego, prawidłowego działania w tym zarządzania i reprezentacji. Kurator ustanowiony w trybie art. 42 k.c. nie może zastępować organów spółki w postępowaniach administracyjnych i sądowoadministracyjnych, czyli w sprawach niezwiązanych ani z powołaniem organów spółki, ani jej likwidacją. Zakres czynności, do których uprawniony jest taki kurator, obejmuje jedynie czynności niezbędne z punktu widzenia urzeczywistnienia celów, do osiągnięcia których mają zmierzać jego działania określone w art. 42 § 2 k.c. [tak: postanowienie NSA z dnia 2 grudnia 2015 r., I FSK 1803/15, orzeczenia sądów administracyjnych dostępne pod adresem: orzeczenia.nsa.gov.pl]. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że wyznaczony mocą wskazanego powyżej postanowienia Sądu Rejonowego P. - [...] w P., Wydział [...] Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 20 lutego 2017 r. kurator skarżącej nie był uprawniony do sporządzenia oraz wniesienia skargi na wskazany w rubrum niniejszego orzeczenia akt.