Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie: Przewodniczący Sędzia WSA Jarosław Szaro po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2018 r. sprzeciwu M. S. od postanowienia referendarza sądowego z dnia 23 kwietnia 2018 r. sygn. I SA/Rz 175/18, o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi M. S. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej z dnia [...] grudnia 2017 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za kwiecień 2012 r. - p o s t a n a w i a - utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.
I SA/Rz 175/18
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2018 r., referendarz sądowy odmówił M. S. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym, poprzez zwolnienie od kosztów sądowych albo od opłat sądowych w sprawie z jego skargi na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej z dnia [...] grudnia 2017 r. nr [...], w przedmiocie podatku od towarów i usług za kwiecień 2012 r.
W sprzeciwie na ww. postanowienie skarżący reprezentowany przez adwokata wniósł o jego zmianę i zwolnienie od kosztów sądowych w całości. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.; zwanej dalej P.p.s.a.) przez odmowę przyznania prawa pomocy w sytuacji gdy skarżący z powodu swojej sytuacji majątkowej nie jest w stanie ponieść kosztów opłaty sądowej od skargi w przedmiotowej sprawie.
W uzasadnieniu sprzeciwu skarżący nie zgodził się ze stanowiskiem referendarza sądowego i podniósł, że zaskarżone postanowienie jest nietrafne. Wskazał, że wobec niego toczą się postępowania egzekucyjne. W ocenie skarżącego z przedstawionych przez niego dokumentów wynika, że jego sytuacja majątkowa jest dramatyczna. Nadto zaznaczył, że ocena jego sytuacji majątkowej powinna być dokonywana z uwzględnieniem doświadczenia życiowego, a nie w oderwaniu od rzeczywistości.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje;
Zgodnie z art. 260 § 1 P.p.s.a. rozpoznając sprzeciw od zarządzenia i postanowień referendarza sądowego, o których mowa w art. 258 § 2 pkt 6-8 (w tym od postanowień o odmowie przyznania prawa pomocy określonych w art. 258 § 1 pkt 7 P.p.s.a.), sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone zarządzenie lub postanowienie referendarza sądowego zmienia albo utrzymuje w mocy.
Wniesienie sprzeciwu od postanowienia referendarza sądowego wstrzymuje jego wykonalność. Sąd orzeka jako sąd drugiej instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu (art. 260 § 2 P.p.s.a.). Sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym (art. 260 § 3 P.p.s.a.).
Zgodnie z art. 245 § 1 P.p.s.a., prawo pomocy może być przyznane osobie fizycznej w zakresie całkowitym lub częściowym.
Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków, albo od opłat sądowych i wydatków lub tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 3 P.p.s.a.).
Zwolnienie od kosztów sądowych objęte jest zatem zakresem częściowego prawa pomocy, które może być przyznane osobie fizycznej po wykazaniu przez nią braku możliwości poniesienia pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a.).
Zawarty w art. 246 § 1 P.p.s.a. zwrot "gdy osoba ta wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy. Wnioskodawca winien zatem wykazać, że występują przesłanki uzasadniające jej udzielenie. W związku z tym to w interesie wnioskodawcy leży przedstawienie stosownej argumentacji, która potwierdzałaby jego niezdolność do pokrycia jakichkolwiek lub pełnych kosztów postępowania, tj. do podania wszystkich tych okoliczności, które wskazywać będą na fakt pozostawania w trudnej sytuacji materialnej. Wniosek powinien być rzetelnie sporządzony, a przedstawione w nim okoliczności powinny odpowiadać prawdzie (por. postanowienie NSA z dnia 17 stycznia 2008 r., sygn. II OZ 1400/07). Niewykazanie przez stronę ubiegającą się o przyznanie prawa pomocy przesłanek określonych w art. 246 P.p.s.a. obliguje sąd do odmowy uwzględnienia takiego wniosku. Przez uszczerbek utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, o jakim stanowi art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a., należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony skarżącej w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić sobie oraz rodzinie minimum warunków socjalnych, natomiast przez wydatki utrzymania koniecznego należy rozumieć wydatki na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, takie jak żywność, mieszkanie, odzież i niezbędne opłaty (por. postanowienie NSA z dnia 29 stycznia 2008 r., sygn. I FZ 437/07). Ostatecznie to do Sądu należy uznanie oświadczenia za wystarczające dla przyznania prawa pomocy we wskazanym zakresie.