Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jacek Surmacz po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2018 r. w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi MS na decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia [.] kwietnia 2018 r. [.] w przedmiocie odmowy umorzenia nienależnie pobranego zasiłku chorobowego - p o s t a n a w i a - stwierdzić swą niewłaściwość i przekazać sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.
W dniu 27 czerwca 2018 r. wpłynęła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie skarga MS na opisaną w sentencji decyzję w sprawie odmowy umorzenia nienależnie pobranych przez nią - tytułem zasiłku chorobowego - świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników.
Stosownie do art. 13 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r. poz. 1302) dalej określanej skrótem "P.p.s.a.", do rozpoznania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona. W myśl § 1 pkt 3 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 lutego 2017 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. poz. 367), wydanym na podstawie delegacji ustawowej określonej w art. 13 § 3 P.p.s.a., rozpoznawanie spraw z zakresu działania Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego dotyczących umorzenia, odroczenia terminu płatności lub rozłożenia na raty należności z tytułu składek, o których mowa w art. 41a ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, przekazano wojewódzkim sądom administracyjnym, na których obszarze właściwości strona skarżąca zamieszkuje lub ma siedzibę.
W powołanym art. 41a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2017 r. poz. 2336 ze zm.) uregulowano, w dwóch odrębnych jednostkach redakcyjnych oznaczonych punktami, możliwość dokonania przez Prezesa Kasy:
odroczenia terminu płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie, rozłożenia ich spłaty na raty lub umorzenia w całości lub w części;
umorzenia należności Kasy z tytułu nienależnie pobranych świadczeń w całości lub części.
Przepisy cytowanego wyżej rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zmieniające - wynikającą z P.p.s.a. - właściwość miejscową sądu administracyjnego, dotyczą tylko "należności z tytułu składek", które to pojęcie zostało zdefiniowane w art. 6 pkt 13b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników i obejmuje: składki, należne od nich odsetki i koszty upomnienia. Nie obejmuje natomiast nienależnie pobranych świadczeń. Ich definicję legalną i zasady zwrotu oraz ustalania odsetek za opóźnienia, z mocy art. 52 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, regulują przepisy art. 84 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.), wespół z przepisami art. 66 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 1368 ze zm.).
Z akt sprawy wynika, że skarżąca ma miejsce zamieszkania na terenie województwa podkarpackiego. Niemniej, skoro zaskarżona decyzja nie dotyczy sprawy określonej w § 1 pkt 3 powołanego wyżej rozporządzenia, ponieważ nie odnosi się do "należności z tytułu składek", o których mowa w art. 41 a ust. 1 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, lecz do "nienależnie pobranych świadczeń", to przepisy tego rozporządzenia nie mogłyby znaleźć zastosowania, bez względu na ocenę dopuszczalności drogi sądowej przed sądem administracyjnym w tej kategorii spraw (por. m.in. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2011 r. i UZP 3/10, uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 czerwca 2013 r. I OPS 1/13, postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 15 lutego 2013 r. III SAB/Łd 36/12, czy też - w zakresie przedmiotu orzekania - wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 14 listopada 2017 r. VIII Ua 126/17 (LEX nr 2484596) i Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 9 czerwca 2017 r. IV Ua 31/17 (LEX nr 2324541)), której Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie nie jest władny dokonać, a to ż uwagi na dyspozycję art. 13 § 2 oraz art. 59 § 1 P.p.s.a. W myśl ostatnio powołanego przepisu, jeżeli do rozpoznania sprawy właściwy jest inny sąd administracyjny, sąd, który stwierdzi swą niewłaściwość, przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu.
Skoro zatem siedziba Prezesa Kasy mieści się w Warszawie, a powołane rozporządzenie nie może znaleźć zastosowania, to na podstawie art. 59 § 1 P.p.s.a. w zw. z § 1 pkt 13 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 kwietnia 2003 r. w sprawie utworzenia wojewódzkich sądów administracyjnych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości (Dz. U. Nr 72, poz. 652 ze zm.), należało stwierdzić niewłaściwość Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie i przekazać skargę MS Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.