Starszy Referendarz Sądowy Aneta Wirkowska Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie po rozpoznaniu w dniu 7 września 2018 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku I. K. o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi I. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] czerwca 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych postanawia 1. umorzyć postępowanie w zakresie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych; 2. przyznać prawo pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie adwokata.
I. K. wnioskiem złożonym na urzędowym formularzu wystąpiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi I. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] czerwca 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych.
Z oświadczenia o stanie rodzinnym, majątkowym i uzyskiwanych dochodach zawartego we wniosku o przyznanie prawa pomocy oraz z analizy akt sprawy wynika, że wnioskodawczyni prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z dwiema uczącymi się córkami. Źródłem utrzymania rodziny jest wynagrodzenie wnioskodawczyni w wysokości [...] zł miesięcznie, alimenty otrzymywane na córki w łącznej wysokości [...] zł miesięcznie oraz świadczenia otrzymywane z pomocy społecznej (zasiłki rodzinne, świadczenie wychowawcze na pierwsze dziecko).
Skarżąca zaznaczyła, że nie posiada żadnego majątku, oszczędności ani przedmiotów wartościowych. Nie posiada też papierów wartościowych i innych praw majątkowych, ani wierzytelności. Uzyskiwany dochód przeznaczany zaś jest na utrzymanie (łączne obciążenia rodziny wynoszą [...] zł miesięcznie).
Wnioskodawczyni podkreśliła, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania w sprawie. Oświadczyła ponadto, że nie zatrudnia i nie pozostaje w innym stosunku prawnym z adwokatem lub radcą prawnym.
W tym stanie sprawy stwierdzono, co następuje:
W myśl art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302) prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w jego toku.
Zgodnie zaś z art. 245 § 1 - 3 powołanej ustawy prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 1 i 2).
W myśl natomiast art. 249a powołanej ustawy, jeżeli strona cofnie wniosek lub rozpoznanie wniosku stało się zbędne, postępowanie w sprawie przyznania prawa pomocy umarza się.
W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni zwolniona jest z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych z mocy ustawy. Zwolnienie to wynika z przepisu art. 239 § 1 pkt 1 lit. a powołanej ustawy, zgodnie z którym, strona skarżąca działanie, bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach z zakresu pomocy i opieki społecznej nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.
Rozpoznawanie złożonego wniosku o przyznanie prawa pomocy w części dotyczącej zwolnienia od kosztów sądowych stało się więc zbędne i postępowanie w tym zakresie podlega umorzeniu, stosownie do treści art. 249a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Odnosząc się natomiast do wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie adwokata stwierdzić trzeba, że w sprawie zaistniały przesłanki uzasadniające jego uwzględnienie. W ocenie starszego referendarza sądowego skarżąca wykazała, że znajduje się w sytuacji materialnej kwalifikującej ją do przyznania prawa pomocy we wskazanej części. Sytuacja majątkowa skarżącej jest trudna i z posiadanych środków pieniężnych nie jest ona w stanie - bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny - ponieść kosztów ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika.
W tej sytuacji w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi postanowiono jak w sentencji.