Referendarz Sądowy Lucyna Picho Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2014 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku P. G. o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi P. G. na postanowienie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia [...] sierpnia 2013 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania postanawia 1. przyznać P. G. prawo pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od wpisu sądowego. 2. w pozostałym zakresie odmówić przyznania P. G. prawa pomocy.
W toku postępowania sądowego P. G. przesłała do Sądu wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata. W oświadczeniu złożonym na urzędowym formularzu strona wyjaśniła, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z [...] i [...]. Skarżąca zaznaczyła, że nie posiada żadnego majątku, oszczędności ani przedmiotów wartościowych, natomiast [...] jest współwłaścicielem ([...]) [...], [...] domu w którym rodzina aktualnie zamieszkuje. Źródłem dochodu rodziny jest dochód [...] z tytułu umowy o [...] w wysokości [...] zł oraz dochód skarżącej z tytułu prowadzonej działalności [...] w wysokości [...] zł. Wnioskodawczyni podkreśliła, że wynagrodzenie [...] jest zajęte przez komornika, w związku z czym otrzymuje on faktycznie [...]% pensji, podkreśliła, że jej konta [...] są również zajęte przez komornika. Uzasadniając wniosek wskazała, że nie stać jej w obecnej chwili ani na opłacenie adwokata, ani na opłacenie kosztów sądowych. Strona oświadczyła ponadto, że nie zatrudnia i nie pozostaje w innym stosunku prawnym z adwokatem lub radcą prawnym.
W tym stanie sprawy stwierdzono, co następuje:
W myśl art. 245 § 1 - 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270) prawo pomocy może być przyznane stronie w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 1 i 2).
Podkreślenia wymaga to, że rozpoznając prawo pomocy trzeba mieć na względzie fakt, że instytucja przyznania prawa pomocy jest rozwiązaniem szczególnym. Udzielenie prawa pomocy powinno sprowadzać się zatem do przypadków, gdy sytuacja majątkowa strony jest wyjątkowo ciężka, a ochrony praw przed sądem dochodzi osoba, która ze względu na okoliczności życiowe, jest pozbawiona środków niezbędnych do egzystencji, lub dysponuje nimi w bardzo ograniczonym zakresie zaspokajając tylko podstawowe potrzeby.
Mając na uwadze okoliczności niniejszej sprawy uznać należy, że P. G. wykazała, iż znajduje się w sytuacji materialnej kwalifikującej ją do przyznania prawa pomocy jedynie w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i odmowy w pozostałym zakresie.
Na wstępie należy zauważyć, że do kosztów sądowych zalicza się opłaty sądowe (w tym wpis i opłaty kancelaryjne) oraz zwrot wydatków (art. 211 powołanej ustawy). Nie ulega wątpliwości, iż na obecnym etapie postępowania sądowego konieczne będzie uiszczenie przez skarżącą wpisu od skargi, którego wysokość wyniesie 100 zł (por. § 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r., w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 221, poz. 2193). Natomiast wysokość innych kosztów sądowych, np. opłat kancelaryjnych (m. in. opłat za wydanie kopii, czy odpisu dokumentu z akt sprawy - odpowiednio 2 lub 10 zł za każdą stronę dokumentu, opłaty za sporządzenie uzasadnienia wyroku -100 zł), czy wydatków (np. kosztów dojazdu do Sądu) nie jest obecnie znana, ponieważ zależna będzie od przebiegu sprawy. Jednak będzie niewątpliwie niższa niż kwota wpisu, a ponadto konieczność ich opłacenia powstanie być może w przyszłości na dalszym etapie postępowania sądowego.