Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Maciej Jaśniewicz, Sędziowie: NSA Antoni Hanusz (sprawozdawca), NSA Tomasz Kolanowski, Protokolant Paweł Kowalczyk, po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej wniosku Prezydenta Miasta Suwałk z dnia 30 stycznia 2015 r. o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Prezydentem Miasta Suwałk a Prezydentem Miasta Białegostoku w przedmiocie prowadzenia postępowania egzekucyjnego z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi postanawia: wskazać Prezydenta Miasta Białegostoku jako organ właściwy do prowadzenia postępowania egzekucyjnego z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi
1. Wnioskiem z dnia 30 stycznia 2015 r. Prezydent Miasta S., na podstawie art. 4 w zw. z art. 15 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. -Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej "p.p.s.a."), wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Prezydentem Miasta S. a Prezydentem Miasta B. przez wskazanie Prezydenta Miasta B., jako organu właściwego do prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Z uzasadnienia wniosku wynika, że Prezydent Miasta S., jako wierzyciel przekazał Prezydentowi Miasta B., jako właściwemu organowi egzekucyjnemu tytuł wykonawczy wystawiony na zobowiązanych zamieszkałych w B. z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami celem prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Prezydent Miasta B. uznał, że jest organem niewłaściwym w sprawie wszczęcia i prowadzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego w dniu 22 kwietnia 2014 r. przez Prezydenta Miasta S. w stosunku do zobowiązanych zamieszkałych w B.. Zawiadomieniem z dnia 30 kwietnia 2014 r. na podstawie art. 65 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2013 r. poz. 267 ze zm., dalej "k.p.a.") przekazał tytuł wykonawczy Prezydentowi Miasta S.. W zawiadomieniu wskazał, iż w świetle przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r. poz. 1015 ze zm., dalej "u.p.e.a.") oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. 2001 r. Nr 137, poz. 1541 ze zm.) organem właściwym rzeczowo i miejscowo do egzekwowania należności pieniężnych na podstawie ww. tytułu wykonawczego jest Prezydent Miasta S..
2. W odpowiedzi na powyższy wniosek Prezydent Miasta B. wniósł o jego oddalenie.
3. Stosownie do przepisu art. 4 p.p.s.a., sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej. Zgodnie z art. 15 § 1 pkt 4 i § 2 p.p.s.a., sprawy te rozpoznaje Naczelny Sąd Administracyjny, a do ich rozstrzygania stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym. Przez spór kompetencyjny, o którym mowa w art. 4 p.p.s.a. należy rozumieć sytuację, w której przynajmniej dwa organy administracji publicznej uważają się za właściwe w sprawie lub też każdy z organów uważa się za niewłaściwy. Zaistniały w niniejszej sprawie spór jest negatywnym sporem kompetencyjnym bowiem, żaden z uczestniczących w sporze organów nie uważa się za właściwy do prowadzenia postępowania egzekucyjnego.
Zgodnie z regułą wyrażoną w przepisie art. 19 k.p.a. organy przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej. Posłużenie się przez ustawodawcę koniunkcją oznacza, że organem właściwym jest organ, który jest właściwy zarówno rzeczowo jak i miejscowo. Poprzez odesłanie zawarte w art. 18 u.p.e.a. przepis ten ma również zastosowanie w postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Brak którejkolwiek z tych właściwości powoduje, że dany organ nie jest właściwy. Redakcja art. 19 k.p.a. wskazuje, iż badanie jakiejkolwiek właściwości organu administracyjnego należy rozpocząć od ustalenia właściwości rzeczowej. Właściwość rzeczowa to zdolność prawna danego organu administracji publicznej do rozpoznawania i rozstrzygania danego rodzaju spraw. Art. 19 u.p.e.a. reguluje właściwość rzeczową organów egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych oraz wskazuje podmioty będące takimi organami. Zgodnie z art. 19 § 1 u.p.e.a. organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych w celu wyegzekwowania należności pieniężnych jest naczelnik urzędu skarbowego. Kolejne paragrafy tego przepisu wskazują, że organem egzekucyjnym w egzekucji należności pieniężnych mogą być również inne organy, w tym organy w zakresie określonym odrębnymi ustawami. Takim organem, w rozumieniu art. 19 § 8 u.p.e.a. na mocy art. 6qa ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. 2013 r. poz. 1399 ze zm., dalej "ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach") jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta uprawniony do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Regulacja art. 6qa tej ustawy ma zatem charakter szczególny w stosunku do art. 19 § 2 u.p.e.a. Dlatego przepis art. 19 § 2 u.p.e.a. określający właściwość rzeczową prezydenta miasta w przedmiocie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, dla których ustalania lub określania i pobierania jest właściwy nie ma zastosowania w przypadku egzekucji należności pieniężnych z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Przepis art. 6qa ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie zawiera ograniczenia właściwości rzeczowej wójta, burmistrza, prezydenta miasta tylko do egzekucji opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, dla których ustalenia lub określenia i pobierania jest właściwy, czy do egzekucji własnych wierzytelności z tego tytułu. W związku z czym właściwym rzeczowo organem egzekucyjnym jest zarówno Prezydent Miasta S. jak i Prezydent Miasta B..
Ustalenie zatem właściwego miejscowo organu następuje spośród organów w ramach tej samej właściwości rzeczowej. Właściwość miejscową organu egzekucyjnego w egzekucji należności pieniężnych z praw majątkowych lub ruchomości ustala się według miejsca zamieszkania lub siedziby zobowiązanego, z zastrzeżeniem § 2a- 3a. Ustalając właściwość miejscową nie można poprzestać na analizie przepisu art. 22 § 2 u.p.e.a. Jeśli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w tym uregulowaniu, to w myśl art. 21 § 2 k.p.a. należy przyjąć, że sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania. Uregulowanie to, z mocy art. 18 u.p.e.a. znajduje odpowiednie zastosowanie wówczas, gdy zawodne okażą się inne kryteria ustalania właściwości miejscowej. Tytuł wykonawczy, który został zwrócony przez Prezydenta Miasta B. wystawiony jest na zobowiązanych mających miejsce zamieszkania w Białymstoku tj. na obszarze właściwości miejscowej Prezydenta Miasta B..
Wobec tych ustaleń Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygając spór kompetencyjny w sprawie wskazanej we wniosku Prezydenta Miasta S., na podstawie art. 4 w zw. z art. 15 § 1 pkt 4 p.p.s.a., wyznaczył Prezydenta Miasta B. jako organ właściwy do prowadzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami.