Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2011 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia Z. K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 28 lutego 2011 r., sygn. akt I SA/Ol 796/10 w zakresie prawa pomocy w zakresie w postaci zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi Z. K. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w O. z dnia 13 września 2010 r., nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia postępowania egzekucyjnego postanawia oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 28 lutego 2011 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie odmówił skarżącemu przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazano, że skarżący na wezwanie nie przedłożył żądanych dokumentów, nie dołożył należytej staranności w ich dostarczeniu, tym bardziej, że przedstawił wybiórczo swoją sytuację materialną i rodzinną.
Skarżący w zażaleniu na powyższe postanowienie podniósł, że Sąd błędnie uznał, iż podana we wniosku wysokość uzyskiwanego dochodu skarżącego i jego małżonki umożliwia mu poniesienie niezbędnych w sprawie kosztów sądowych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153 Poz. 1270 ze zm., dalej p.p.s.a.) przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie częściowym następuje, gdy wnioskodawca wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Instytucja prawa pomocy stanowi wyjątek od wyrażonej w art. 199 p.p.s.a. zasady ponoszenia przez stronę kosztów postępowania związanych ze swoim udziałem w sprawie. Odstępstwo od tej zasady ma na celu zagwarantowanie prawa do sądu osobom, których obiektywnie nie stać na poniesienie kosztów postępowania. Ciężar wykazania przesłanek przyznania uprawnienia procesowego spoczywa na wnioskodawcy. Normę prawną tej treści wyprowadza się z użytego w tekście ustawy wyrażenia "gdy wykaże", co przesądza o obowiązku przekonania sądu, iż wnioskodawca znajduje się w określonej sytuacji materialnej. Okoliczności stanowiące podstawę faktyczną przyznania wnioskowanych uprawnień procesowych, powinny być należycie uprawdopodobnione. Stosownie do treści art. 255 p.p.s.a., jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć, na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego. Użyte w wskazanym wyżej przepisie pojęcie "możliwości płatniczych" należy rozumieć szeroko.
Orzecznictwo sądów administracyjnych stoi na jednolitym stanowisku, iż niezłożenie wymienionych w art. 255 p.p.s.a. oświadczeń i dokumentów źródłowych, należy ocenić jako niewypełnienie ciążącego na wnioskodawcy obowiązku współdziałania z sądem rozpoznającym wniosek o prawo pomocy, co stanowi podstawę do oddalenia wniosku. W świetle powyższych uwag należy stwierdzić, że Sąd pierwszej instancji zasadnie uznał, że nienadesłanie przez skarżącego wszystkich dokumentów spowodowało niewypełnienie obowiązku współdziałania z Sądem, uniemożliwiając tym samym pełne ustalenie podstawy faktycznej wnioskowanego uprawnienia procesowego. Należy zgodzić się z Sądem pierwszej instancji, że udzielenie informacji o dochodach i majątku osób pozostających ze stroną ubiegającą się o prawo pomocy we wspólnym gospodarstwie domowym było niezbędne do oceny zasadności wniosku (tak też w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 grudnia 2006 r., sygn. II FZ 760/06 oraz postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 marca 2011 r., II FZ 67/11 publ.: www.orzeczenia.nsa.gov.pl).
W tym stanie rzeczy, na mocy art. 184 p.p.s.a. w zw. z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a., postanowiono jak w sentencji.