Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA : Edyta Anyżewska po rozpoznaniu w dniu 18 września 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia J. G. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 3 lipca 2008 r. sygn. akt I SA/Łd 96/08 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi J. G. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia 30 października 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie wniosku o wznowienie postępowania w zakresie opłaty targowej postanawia: 1) uchylić zaskarżone postanowienie; 2) przyznać skarżącemu prawo pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 3 lipca 2008 r., sygn. akt I SA/Łd 96/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi odmówił J. G. przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym (obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata).
Analizując sytuację finansową wnioskodawcy (przedstawioną w stosownym wniosku i nadesłanych przez skarżącego, dodatkowych dokumentach) Sąd wojewódzki doszedł do przekonania, iż nie zostały przez niego spełnione przesłanki przyznania osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie całkowitym, określone w art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej P.p.s.a.
Sąd wojewódzki wyjaśnił w tym zakresie, że skarżący obraca na swoich rachunkach bankowych środkami pieniężnymi wielokrotnie przewyższającymi wysokość potencjalnych kosztów sądowych w sprawie. Strona posiada też wolne od obciążeń składniki majątkowe o znacznej wartości (mieszkanie o powierzchni 81 m2). W tej sytuacji skarżący może partycypować w kosztach procesu, co nie powinno spowodować uszczerbku koniecznego dla skarżącego i jego rodziny (skarżący pokrywa koszty utrzymania swoich dwóch córek). Sąd podkreślił przy tym, że strona nie może przedkładać spłaty swoich bieżących zobowiązań nad pokrycie kosztów sądowych w sprawie. Prawo pomocy jest bowiem instytucją wyjątkową, przeznaczoną dla osób, które nie będą w stanie pokryć kosztów procesu bez zabezpieczenia swoich podstawowych potrzeb (związanych z utrzymaniem koniecznym dla siebie i rodziny). Ponadto Sąd zastrzegł, że orzeczenie zapadłe w przedmiocie prawa pomocy w innej sprawie sądowoadministracyjnej, nie może determinować treści rozstrzygnięcia w tym przedmiocie w sprawie niniejszej. Przyznanie prawa pomocy wiąże się bowiem z każdorazową oceną spełnienia przez stronę przesłanek określonych w ustawie procesowej.
W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący wniósł o jego zmianę poprzez przyznanie prawa pomocy w żądanym zakresie.
W motywach zażalenia strona podniosła, że Sąd wojewódzki przyznał jej prawo pomocy w zakresie całkowitym w trzech pozostałych, tożsamych sprawach dotyczących postanowień organu podatkowego w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie wniosku o wznowienie postępowania w sprawie opłaty targowej (postanowienia Sądu pierwszej instancji o sygn. akt I SA/Łd 86/08, I SA/Łd 94/08, I SA/Łd 95/08). Odmowa przyznania prawa pomocy w sprawie niniejszej stoi w sprzeczności z dyrektywą jednolitości orzecznictwa sądowego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Trafnie wskazuje skarżący, iż w trzech sprawach, tożsamych z niniejszą sprawą, zostało mu przyznane prawo pomocy w zakresie całkowitym (post. Sądu wojewódzkiego z dnia 3 lipca 2008 r. o sygn. akt I SA/Łd 86/08 oraz I SA/Łd 95/08 i post. tego Sądu z dnia 4 lipca 2008 r., sygn. akt I SA/Łd 94/08), w związku z czym Sąd pierwszej instancji nie powinien był odmiennie oceniać sytuacji materialnej strony na gruncie przedmiotowej sprawy.