Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Tomasz Zborzyński, , , po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia R. J. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 listopada 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2313/14 w przedmiocie przywrócenia terminu w sprawie ze skargi R. J. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 13 marca 2014 r., nr PL/LM/834/3/BNJ/14/RD-24767 w przedmiocie podatku od spadków i darowizn postanawia oddalić zażalenie.
Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił R. J. przywrócenia terminu do złożenia skargi na pisemną interpretację Ministra Finansów z dnia 13 marca 2014 r. w przedmiocie podatku od spadków i darowizn.
Stan sprawy Sąd przedstawił w sposób następujący:
W dniu 8 października 2014 r. skarżący zwrócił się o przywrócenie terminu do złożenia skargi, załączając podpisaną skargę. Wniosek skarżący uzasadnił tym, że skierowana do odpowiedź organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa została odebrana przez teściów, którzy są schorowanymi osobami w podeszłym wieku (84 i 85 lat). Skarżący wskazał, iż kierując się adnotacją dokonaną na kopercie przez odbierających przesyłkę ("od 19.05.2014 r.") w dniu 18 czerwca 2014 r., z uchybieniem terminu, nadał w placówce pocztowej pismo ze skargą. Wyjaśnił, iż wcześniej nie był w stanie tego uczynić ze względu na wyjazd poza miejscem zamieszkania. Brak winy skarżący upatruje w niemożności zapobiegnięcia odbioru korespondencji przez teściów oraz nieprzebywaniem na stałe w miejscu zamieszkania.
Uzasadniając odmowę przywrócenia terminu do złożenia skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że skarżący nie uprawdopodobnił braku winy w uchybieniu terminu do złożenia skargi, stanowiącego przesłankę jego przywrócenia na podstawie art. art. 86 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: P.p.s.a.).
Sąd pierwszej instancji stwierdził, że skarżącemu można zarzucić brak dbałości w zakresie prowadzenia własnych spraw, osobiście przez siebie inicjowanych, przez pozostawienie ich biegu w gestii osoby, co do której jest jej wiadomo, Ponadto stwierdzono, że z akt sprawy wynika, że wszystkie przesyłki sądowe kierowane do skarżącego odbierała kuzynka - R. S., a nie - jak wskazał we wniosku skarżący - teściowie. Podkreślono ponadto, że skarżący nie wykazał we wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności, aby podejmował jakiekolwiek działania, które mogłyby stanowić okoliczności wyłączające jego winę w niedochowaniu terminu do wniesienia skargi.
W zażaleniu na powyższe postanowienie strona zarzuciła naruszenie art. 86 P.p.s.a. W uzasadnieniu zażalenia podniesiono, że WSA błędnie przyjął, że skarżący wykazał brak dbałości w prowadzeniu własnych spraw. Odnosząc się do argumentu Sądu o doręczaniu przesyłki do rąk R. S. skarżący wskazał, że osoba ta nie była przez niego uprawniona do odbioru korespondencji, a ponadto jest osobą obcą.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 85 P.p.s.a. czynność w postępowaniu sądowym podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. Uzależnienie skuteczności czynności procesowych dokonywanych przez strony postępowania sądowoadministracyjnego od zachowania terminów procesowych podyktowane jest koniecznością zapewnienia szybkości i sprawności postępowania. Jednakże pozbawienie strony uprawnień procesowych, czy też w ogóle możliwości dochodzenia swych praw przed sądem, w sytuacji gdy naruszenie terminu wynikało z przyczyn niezależnych od strony, kolidowałoby z zasadą demokratycznego państwa prawnego (por. art. 2 Konstytucji RP). Stąd też, wprowadzając powyższy rygor, ustawodawca uwzględnił jednocześnie możliwość wystąpienia sytuacji, w których uchybienie terminowi nastąpi bez winy strony. Uchyleniu negatywnych skutków uchybienia terminowi służy instytucja jego przywrócenia. Przywrócenie terminu może nastąpić wyłącznie na wniosek strony (por. art. 86 § 1 P.p.s.a.). Zgodnie z art. 87 § 1 P.p.s.a. pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. Obowiązek uprawdopodobnienia okoliczności wskazujących na brak winy w uchybieniu terminu spoczywa na stronie (art. 87 § 2 P.p.s.a.). Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie. (art. 87 § 4 P.p.s.a.). O braku winy w uchybieniu terminu można mówić jedynie wtedy, gdy strona nie mogła usunąć przeszkody nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku (por. B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka - Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Zakamycze 2009, str. 257-258). Zarówno w nauce postępowania administracyjnego jaki i prawa cywilnego panuje zgodność, że oceniając wystąpienie tej przesłanki, sąd powinien przyjąć obiektywny miernik staranności, której można wymagać od każdego należycie dbającego o swoje interesy (J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Lexis Nexis, Warszawa 2006 r., s. 226). Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie (art. 87 § 4 P.p.s.a.).