Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Krystyna Nowak po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia H. i K. S. na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 7 sierpnia 2008 r., sygn. akt I SA/Gl 676/08 w zakresie wezwania do uiszczenia wpisu sądowego w sprawie ze skargi H. i K. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. z dnia 26 maja 2008 r., nr [...] w przedmiocie łącznego zobowiązania pieniężnego postanawia: umorzyć postępowanie zażaleniowe
Zarządzeniem z 7 sierpnia 2008 r., sygn. akt I SA/Gl 676/08, wydanym na podstawie art. 220 § 1 i 3 w zw. z art. 214 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Przewodniczący Wydziału Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach wezwał H. i K. S. do uiszczenia solidarnie wpisu sądowego od ich skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. z 26 maja 2008 r. w przedmiocie łącznego zobowiązania pieniężnego.
Po otrzymaniu powyższego zarządzenia skarżący, pismem z 21 sierpnia 2008r., oświadczyli, że oczekują na decyzję w przedmiocie zwolnienia ich od opłaty, a zatem zarządzenie jest przedwczesne i wnoszą o jego uchylenie w całości. Z kolei w piśmie z 5 września 2008 r., będącym odpowiedzią na wezwanie Sądu do sprecyzowania, czy pismo z 21 sierpnia 2008 r. stanowi wniosek o przyznanie prawa pomocy czy zażalenie na zarządzenie o wezwaniu do uiszczenia wpisu, skarżący wskazali, że pismo to należy traktować jako wniosek o przyznanie pomocy prawnej i "zażalenie na postanowienie w przedmiocie odmowy zwolnienia [skarżących] w całości od opłaty sądowej".
Postępowanie o przyznanie skarżącym wnioskowanego prawa pomocy zostało ostatecznie zakończone postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 stycznia 2009 r., sygn. akt II FZ 21/09, oddalającym zażalenie skarżących na postanowienie odmawiające przyznania prawa pomocy.
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził i zważył, co następuje:
Postępowanie zażaleniowe należy umorzyć.
Wskazać przede wszystkim należy, iż intencje strony wynikające ze wskazanych wyżej pism procesowych (z 21 sierpnia 2008 r. i z 5 września 2008 r.) nie są jednoznaczne - w pierwszym z tych pism strona wskazuje, że zarządzenie o wezwanie do uiszczenia wpisu powinno być uchylone jako przedwczesne (w związku z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy), w drugim z pism, w założeniu precyzującym charakter pierwszego, strona stwierdziła, że poprzednie pismo stanowi zażalenie na postanowienie odmawiające zwolnienia skarżących w całości od opłaty sądowej w wysokości 176 zł. Zauważyć należy, iż w momencie wnoszenia przedmiotowego zażalenia nie było możliwe zaskarżenie postanowienia w przedmiocie odmowy przyznania prawa pomocy, bowiem takie postanowienie jeszcze nie zapadło. Stąd też słusznie uznano, że zgodnie z pierwszym ze wskazanych pism, strona zaskarżyła zarządzenie z 7 sierpnia 2008 r. o wezwaniu do uiszczenia wpisu sądowego.
Podkreślić należy, że w przedmiotowej sprawie po wydaniu zaskarżonego zarządzenia toczyło się postępowanie w przedmiocie przyznania prawa pomocy. Okoliczność ta ma istotne znaczenie dla przedmiotowego rozstrzygnięcia, bowiem zgodnie z wypracowaną przez sądownictwo administracyjne praktyką (wspartą orzecznictwem - przykładowo postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 maja 2005 r., II FZ 125/05) po zakończeniu postępowania z zakresu prawa pomocy konieczne jest ponowne wezwanie strony do uiszczenia opłaty sądowej. Jak wskazał bowiem w powołanym postanowieniu Naczelny Sąd Administracyjny, jeżeli po doręczeniu stronie wezwania do uiszczenia wpisu, a przed upływem terminu tygodniowego, zajdzie jakiekolwiek zdarzenie, które zwalnia stronę od obowiązku wykonania nakazanej czynności w terminie (a jest takim zdarzeniem złożenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych), to wezwanie uważa się za niebyłe. Gdy potrzeba usunięcia braków stanie się znów aktualna, przewodniczący powinien zarządzić skierowanie do strony nowego wezwania. Stanowisko powyższe należy podzielić, wskazując równocześnie, iż konieczność wystosowania do skarżących ponownego wezwania do uiszczenia wpisu po rozstrzygnięciu kwestii prawa pomocy powoduje bezprzedmiotowość niniejszego zażalenia, zwłaszcza iż z jego treści zdaje się wynikać, że intencją strony był brak konieczności uiszczenia żądanego wpisu przed rozpoznaniem wniosku o przyznanie prawa pomocy (zarzut "przedwczesności"). Podkreślić trzeba, że ponowne wezwanie strony do uiszczenia wpisu będzie mogło być przedmiotem zażalenia (precyzyjniej - zarządzenie będące jego podstawą), co umożliwi skarżącym powołanie zarzutów niezwiązanych już z uprzednio złożonym wnioskiem o przyznanie prawa pomocy (przykładowo co do wysokości należnej opłaty czy prawidłowości podstawy prawnej, w oparciu o którą określono wysokość wpisu). Stąd też, ponieważ wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego na podstawie zarządzenia z 7 sierpnia 2008 r. należy traktować jako niebyłe i jako takie nie wywoła ono na obecnym etapie postępowania skutków prawnych związanych z niezastosowaniem się do niego, postępowanie zażaleniowe dotyczące tego zarządzenia jest bezprzedmiotowe.
Ze wskazanych przyczyn Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 w związku z art. 197 § 2 i art. 193 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w postanowieniu.