Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Edward Kierejczyk po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2005 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia M. J. T. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2005 r. sygn. akt III SA/Wa 1878/05 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi M. J. T. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 29 grudnia 2004 r. nr 75/2004 w przedmiocie odmowy uwzględnienia odwołania od rozstrzygnięcia konkursu ofert na zawieranie umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych p o s t a n a w i a: uchylić zaskarżone postanowienie U Z A S A D N I E N I E Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2005 r. odmówił M. J. T. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym. W uzasadnieniu Sąd podał, że skarżąca we wniosku złożonym na urzędowym formularzu wystąpiła o przyznanie jej prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych. Wykazała w nim, że osiąga łączne miesięczne dochody w wysokości 1625,78 zł z tytułu działalności gospodarczej oraz z tytułu zasiłku rodzinnego i dodatku z tytułu samotnego wychowywania dzieci. Podała również, że posiada majątek nieruchomy w postaci budynku o powierzchni użytkowej 75 m2, w którym mieści się jej gabinet stomatologiczny, nie posiada natomiast zasobów pieniężnych ani przedmiotów wartościowych. Sąd ustalił także, że skarżąca spłaca kredyt, którego termin spłaty przypada na dzień 16 maja 2007 r. Uzasadniając swój wniosek strona wykazała ponadto, że jest matką samotnie wychowującą trójkę dzieci w wieku 12, 16 i 18 lat, na które nie pobiera zasądzonych przez sąd alimentów w wysokości 1500 zł miesięcznie Biorąc pod uwagę treść wniosku o przyznanie prawa pomocy oraz wysokość należnego wpisu (200 zł) Sąd uznał, że skarżąca nie wykazała zaistnienia przesłanek do jego uwzględnienia. Zdaniem Sądu, strona jest w stanie uiścić należny wpis sądowy bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, ponieważ osiąga stałe dochody w wysokości niemal dwukrotnie przewyższającej najniższe minimalne wynagrodzenie (849 zł) wynikające z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2004 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2005 r. (Dz. U. Nr 201, poz. 2062), a także posiada majątek nieruchomy. M. J. T. zażaleniem z dnia 16 września 2005 r. zaskarżyła powyższe postanowienie do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnosząc o jego zmianę i zwolnienie od konieczności uiszczenia kosztów sądowych. Zaskarżonemu postanowieniu strona zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na przyjęciu, iż z uwagi na przedstawiony przez skarżącą stan majątkowy jest w stanie ponieść koszty procesu bez uszczerbku w utrzymaniu koniecznym dla niej i jej dzieci, mimo iż faktycznie kosztów tych nie jest w stanie ponieść. W uzasadnieniu podała, że faktycznie osiąga miesięczny dochód w ustalonej przez Sąd I instancji wysokości, dwukrotnie wyższej od najniższego wynagrodzenia miesięcznego, jednakże kwota najniższego miesięcznego wynagrodzenia uwzględnia, zdaniem skarżącej, potrzeby miesięczne jednej osoby, natomiast jej rodzina liczy cztery osoby, w tym troje uczących się dzieci. W tej sytuacji, jak wskazała, na jedna osobę przypada miesięcznie 406,44 zł. Strona podniosła, że uszczuplenie jej dochodów o 200 zł będzie znacznym uszczerbkiem w codziennym utrzymaniu jej rodziny. Naczelny Sąd Administracyjny zważył: Zażalenie jest zasadne. Stosownie do art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /zwanej dalej p.p.s.a./ (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Z powyższego przepisu wynika, że ciężar udowodnienia okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy spoczywa na stronie składającej wniosek o przyznanie prawa pomocy. Zgodnie z art. 252 § 1 p.p.s.a. wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach, a jeżeli wniosek składa osoba fizyczna, ponadto dokładne dane o stanie rodzinnym oraz oświadczenie strony o niezatrudnieniu lub niepozostawaniu w innym stosunku prawnym z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym. Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej ma charakter obligatoryjny w tym sensie, że wykazanie przez osobę ubiegającą się o jego przyznanie przesłanek określonych w art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. obliguje sąd do przyznania prawa pomocy w stosownym zakresie. Zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana pod kątem wysokości obciążeń finansowych strony związanych z toczącym się postępowaniem oraz możliwości poniesienia przez nią kosztów w tym zakresie, z uwzględnieniem jakie w danym momencie są realne możliwości finansowe strony i przyczyny takiego stanu rzeczy. Udzielenie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą pomocy państwa. Dla wydatków związanych z prowadzeniem procesu strona powinna w pierwszej kolejności znaleźć pokrycie w swoich dochodach przez odpowiednie ograniczenie innych wydatków nie będących niezbędnymi dla utrzymania. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające należy zwrócić się o pomoc z budżetu państwa. Ze złożonego przez skarżącą oświadczenia, o którym mowa w art. 252 § 1 p.p.s.a. wynika, że osiąga ona stały miesięczny dochód oraz posiada majątek w postaci nieruchomości (budynek parterowy, w którym mieści się gabinet stomatologiczny). Należy jednak zauważyć, że we wspólnym gospodarstwie domowym, jak wskazała skarżąca we wniosku o przyznanie prawa pomocy, pozostaje z nią troje dzieci, które ma na swoim utrzymaniu, a na które nie otrzymuje przyznanych przez sąd alimentów z powodu przebywania jej męża w zakładzie karnym. Ponadto skarżąca spłaca kredyt zaciągnięty na budynek, w którym znajduje się gabinet. Sąd I instancji uznając, że skarżąca osiąga wykazane dochody nie rozważył, czy poczynienie oszczędności na uiszczenie wpisu było możliwe w związku z przedstawioną wyżej sytuacją materialną i rodzinną skarżącej. Ponadto wskazał jedynie na wysokość dochodów strony skarżącej, nie odniósł się natomiast do ponoszonych przez nią stałych wydatków. Nie wziął pod uwagę również faktu, że kwota 1500 zł zasądzona tytułem alimentów została przez sąd, który je przyznał uznana za odpowiednią na utrzymanie dzieci, a zatem w sytuacji gdy nie jest możliwa do wyegzekwowania skarżąca musi pokrywać wskazane wydatki jedynie z wymienionych wyżej źródeł dochodu. Mając na uwadze powyższe okoliczności, w świetle przedstawionej przez skarżącą dokumentacji, NSA doszedł do przekonania, że strona wykazała zasadność swojego wniosku o przyznanie prawa pomocy. Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji. mr
P O S T A N O W I E N I E
Dnia 25 listopada 2005 r.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie:
Sędzia NSA Edward Kierejczyk po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2005 r.
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia M. J. T.
na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2005 r. sygn. akt III SA/Wa 1878/05 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi M. J. T.
na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 29 grudnia 2004 r. nr [...] w przedmiocie odmowy uwzględnienia odwołania od rozstrzygnięcia konkursu ofert na zawieranie umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych p o s t a n a w i a:
uchylić zaskarżone postanowienie
U Z A S A D N I E N I E
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2005 r. odmówił M. J. T. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym.
W uzasadnieniu Sąd podał, że skarżąca we wniosku złożonym na urzędowym formularzu wystąpiła o przyznanie jej prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych. Wykazała w nim, że osiąga łączne miesięczne dochody w wysokości 1625,78 zł z tytułu działalności gospodarczej oraz z tytułu zasiłku rodzinnego i dodatku z tytułu samotnego wychowywania dzieci. Podała również, że posiada majątek nieruchomy w postaci budynku o powierzchni użytkowej 75 m2, w którym mieści się jej gabinet stomatologiczny, nie posiada natomiast zasobów pieniężnych ani przedmiotów wartościowych. Sąd ustalił także, że skarżąca spłaca kredyt, którego termin spłaty przypada na dzień 16 maja 2007 r. Uzasadniając swój wniosek strona wykazała ponadto, że jest matką samotnie wychowującą trójkę dzieci w wieku 12, 16 i 18 lat, na które nie pobiera zasądzonych przez sąd alimentów w wysokości 1500 zł miesięcznie
Biorąc pod uwagę treść wniosku o przyznanie prawa pomocy oraz wysokość należnego wpisu (200 zł) Sąd uznał, że skarżąca nie wykazała zaistnienia przesłanek do jego uwzględnienia. Zdaniem Sądu, strona jest w stanie uiścić należny wpis sądowy bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, ponieważ osiąga stałe dochody w wysokości niemal dwukrotnie przewyższającej najniższe minimalne wynagrodzenie (849 zł) wynikające z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2004 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2005 r. (Dz. U. Nr 201, poz. 2062), a także posiada majątek nieruchomy.
M. J. T. zażaleniem z dnia 16 września 2005 r. zaskarżyła powyższe postanowienie do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnosząc o jego zmianę i zwolnienie od konieczności uiszczenia kosztów sądowych. Zaskarżonemu postanowieniu strona zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na przyjęciu, iż z uwagi na przedstawiony przez skarżącą stan majątkowy jest w stanie ponieść koszty procesu bez uszczerbku w utrzymaniu koniecznym dla niej i jej dzieci, mimo iż faktycznie kosztów tych nie jest w stanie ponieść.
W uzasadnieniu podała, że faktycznie osiąga miesięczny dochód w ustalonej przez Sąd I instancji wysokości, dwukrotnie wyższej od najniższego wynagrodzenia miesięcznego, jednakże kwota najniższego miesięcznego wynagrodzenia uwzględnia, zdaniem skarżącej, potrzeby miesięczne jednej osoby, natomiast jej rodzina liczy cztery osoby, w tym troje uczących się dzieci. W tej sytuacji, jak wskazała, na jedna osobę przypada miesięcznie 406,44 zł. Strona podniosła, że uszczuplenie jej dochodów o 200 zł będzie znacznym uszczerbkiem w codziennym utrzymaniu jej rodziny.