Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Jacek Chlebny po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2005 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia M. i A. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 17 grudnia 2004 r. sygn. akt II SA/Rz 772/04 o przyznaniu prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi M. i A. W. na postanowienie Wojewody Podkarpackiego z dnia 22 lipca 2004 r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania p o s t a n a w i a: oddalić zażalenie U Z A S A D N I E N I E Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie postanowieniem z dnia 17 grudnia 2004 r. zwolnił M. i A. W. od kosztów sądowych w ½ części tych kosztów, a w pozostałym zakresie wniosek o przyznanie prawa pomocy oddalił. W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że wskazane przez skarżącą składniki majątku, w tym uzyskiwane dochody, nie pozwalały wnioskodawcom ponieść pełnych kosztów sądowych. Podkreślił zarazem, że złożone oświadczenie nie pozwała jednak na stwierdzenie, że skarżący powinni zostać zwolnieni w całości od poniesienia wspomnianych kosztów. Wobec powyższego Sąd uznał, że w rozpoznanej sytuacji nie zachodziły przesłanki przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym. Na to postanowienie strona wniosła zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzucając, że Sąd I instancji błędnie ocenił jej możliwości finansowe mylnie przyjmując, że osiągany przez nią dochód wynosi 2.037 zł, gdy w rzeczywistości kwota ta wynosi 1.728 zł. Skarżący podnieśli, że stanowisko przyjęte przez Sąd I instancji uniemożliwia im obronę własnych praw i mienia. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: Stosownie do art. 246 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /zwanej dalej p.p.s.a./ (Dz. U. Nr 153 poz. 1270) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Podkreślenia wymaga fakt, że udzielenie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Ze wspomnianego przepisu art. 246 § 1 pkt 1 i 2 p.p.s.a. wynika, że ciężar udowodnienia braku możliwości pokrycia kosztów postępowania spoczywa na wnioskującym o przyznanie prawa pomocy. W związku z tym zgodnie z art. 252 § 1 p.p.s.a. wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach, a jeżeli wniosek składa osoba fizyczna, ponadto dokładne dane o stanie rodzinnym oraz oświadczenie strony o niezatrudnieniu lub niepozostawaniu w innym stosunku prawnym z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym. Podkreślić należy, że Sąd jest związany zakresem żądania strony przedstawionym we wniosku. Zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana pod kątem wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w toczącym się postępowaniu, oraz z uwzględnieniem możliwości poniesienia przez nią kosztów w tym zakresie. Ze złożonego przez skarżących oświadczenia, o którym mowa w art. 252 § 1 p.p.s.a., obiektywnie nie wynika, że nie są oni w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania sądowoadministracyjnego. Skarżący podali, że nie mają na swoim utrzymaniu innych osób, posiadają dom, nieruchomość rolną wraz z zabudowaniami gospodarczymi oraz dochody w postaci świadczeń rentowych, które porywają codzienne potrzeby i wydatki związane z leczeniem. Jak słusznie zauważył WSA w Rzeszowie brak jest podstaw do podzielenia poglądu strony, że nie jest ona w stanie ponieść żadnych kosztów postępowania. Wysokość wpisu sądowego określona w § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2003 r. Nr 221, poz. 2193) w wysokości 100 złotych, w sytuacji materialnej w jakiej znajdują się skarżący, pozwała na jego uiszczenie. Pogląd ten jest tym bardziej uzasadniony, że Sąd I instancji w części uwzględnił żądanie przedstawione we wniosku o przyznanie prawa pomocy i zwolnił stronę od kosztów sądowych w ½. Należy podzielić stanowisko WSA w Rzeszowie, że sytuacja skarżących, dysponujących stałym źródłem dochodów, mających zaspokojone potrzeby mieszkaniowe i nieposiadających nikogo na utrzymaniu, nie jest szczególnie trudną, uzasadniającą twierdzenie, że poniesienie z ich strony kosztów sądowych czy kosztów ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika nie może się odbyć bez poniesienia uszczerbku dla koniecznego utrzymania. Chybiony jest podniesiony przez stronę zarzut błędnego ustalenia przez Sąd I instancji wysokości osiąganego dochodu. Z oświadczenia skarżących zawartego w rubryce 10 wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że ustalenia Sądu są prawidłowe, albowiem z zaświadczeń ZUS wynika wspólny dochód w wysokości 2037 złotych. Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd doszedł do przekonania, że strona nie wykazała w sposób dostateczny zasadności swego wniosku o przyznanie prawa pomocy i dlatego jej zażalenie na postanowienie WSA w Rzeszowie NSA uznał za nieuzasadnione. Z tych względów, na podstawie art. 184 p.p.s.a. w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a., Sąd orzekł jak w sentencji. mr
P O S T A N O W I E N I E
Dnia 16 marca 2005 r.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie:
Sędzia NSA Jacek Chlebny po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2005 r.
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia M. i A. W.
na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 17 grudnia 2004 r. sygn. akt II SA/Rz 772/04 o przyznaniu prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi M. i A. W. na postanowienie Wojewody Podkarpackiego z dnia 22 lipca 2004 r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania p o s t a n a w i a:
oddalić zażalenie
U Z A S A D N I E N I E
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie postanowieniem z dnia 17 grudnia 2004 r. zwolnił M. i A. W. od kosztów sądowych w ½ części tych kosztów, a w pozostałym zakresie wniosek o przyznanie prawa pomocy oddalił.
W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że wskazane przez skarżącą składniki majątku, w tym uzyskiwane dochody, nie pozwalały wnioskodawcom ponieść pełnych kosztów sądowych. Podkreślił zarazem, że złożone oświadczenie nie pozwała jednak na stwierdzenie, że skarżący powinni zostać zwolnieni w całości od poniesienia wspomnianych kosztów. Wobec powyższego Sąd uznał, że w rozpoznanej sytuacji nie zachodziły przesłanki przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym.
Na to postanowienie strona wniosła zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzucając, że Sąd I instancji błędnie ocenił jej możliwości finansowe mylnie przyjmując, że osiągany przez nią dochód wynosi 2.037 zł, gdy w rzeczywistości kwota ta wynosi 1.728 zł. Skarżący podnieśli, że stanowisko przyjęte przez Sąd I instancji uniemożliwia im obronę własnych praw i mienia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 246 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /zwanej dalej p.p.s.a./ (Dz. U. Nr 153 poz. 1270) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Podkreślenia wymaga fakt, że udzielenie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe.
Ze wspomnianego przepisu art. 246 § 1 pkt 1 i 2 p.p.s.a. wynika, że ciężar udowodnienia braku możliwości pokrycia kosztów postępowania spoczywa na wnioskującym o przyznanie prawa pomocy. W związku z tym zgodnie z art. 252 § 1 p.p.s.a. wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach, a jeżeli wniosek składa osoba fizyczna, ponadto dokładne dane o stanie rodzinnym oraz oświadczenie strony o niezatrudnieniu lub niepozostawaniu w innym stosunku prawnym z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym. Podkreślić należy, że Sąd jest związany zakresem żądania strony przedstawionym we wniosku.