Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Czesława Socha po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2005 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia M. Z. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 stycznia 2005 r. sygn. akt VI SA/Wa 1205/04 w sprawie ze skargi M. Z. na postanowienie Komendanta Rejonowego Policji Warszawa VI z dnia 2 czerwca 2004 r. sygn. akt [...] w przedmiocie okresowego opiniowania licencjonowanego pracownika ochrony II stopnia postanawia: zażalenie oddalić U Z A S A D N I E N I E Zaskarżonym postanowieniem odmówiono przyznania prawa pomocy przyjmując, że nie zostały spełnione przesłanki określone w przepisach. Otrzymywane dochody miesięczne, posiadany majątek wskazują, że kwota wpisu 100 zł jest możliwa do uiszczenia bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Skarżący M. Z. wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i przyznanie zwolnienia od wpisu sądowego w kwocie 100 zł. W uzasadnieniu podał, że ocena Sądu jest błędna co do jego możliwości finansowych. Otrzymywane dochody miesięczne nie pozwalają na pokrycie wpisu, skoro była żona egzekwuje zaległości finansowe na podstawie nieprawomocnych orzeczeń sądowych. Brak środków finansowych z tego powodu nie pozwala pokryć wydatków związanych nawet z leczeniem. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: Zażalenie jest bezzasadne. Przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie całkowitym lub częściowym zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270) następuje w określonych przypadkach. W zakresie całkowitym, gdy osoba wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. W zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny. Oznacza to, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych ma charakter wyjątkowy jak to trafnie podkreślił Sąd I instancji. Stosowana jest tylko w przypadkach osób, które charakteryzują się trudną sytuacją materialną. Do osób tych zaliczyć można bezrobotnych, którzy nie pobierają zasiłku lub osoby, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są środków do życia bądź środki te są bardzo ograniczone i zaspakajają tylko podstawowe potrzeby życiowe. Istotnie, koszty sądowe obciążające skarżącego w sprawie sprowadzają się na obecnym jej stadium do opłaty od skargi kasacyjnej wynoszącej 100 zł na podstawie § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 221, poz. 2193 z 2003 r.). Trafnie Sąd przyjął, że wysokość wydatku obciążającego skarżącego w sytuacji materialnej w jakiej znajduje się, pozwala na uiszczenie kosztów. Strona wnosząc sprawę przed sądem powinna liczyć się z kosztami i gromadzić potrzebne środki z dochodów bieżąco uzyskiwanych. Wyjątkowo, gdy niezwłoczne wniesienie sprawy zapewni ochronę praw strony ze względu na bliski termin, z upływem którego jej roszczenie wygaśnie lub ulegnie przedawnieniu albo ze względu na inne okoliczności prawne lub faktyczne. Chodzi wówczas o sytuację, że nie ma podstaw do zarzucenia stronie zamyślnego braku działania. W sprawie takie wyjątkowe okoliczności, o jakich mowa wyżej nie zachodzą. Rodzaj sprawy, posiadany majątek, dochody bieżące, pozwalają na poniesienie kosztów w powyższym zakresie. Nie ma zatem podstaw do twierdzenia, że ponoszone wydatki uniemożliwiają poniesienie kosztów. Skarżący nawet nie przeczy, że uzyskuje dochody. Powołany wyżej przepis jednoznacznie wskazuje, że przy całkowitym zwolnieniu osoba powinna wykazać brak możliwości poniesienia jakichkolwiek kosztów postępowania, a przy częściowym - brak możliwości poniesienia pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Powyższe sytuacje nie zachodzą w sprawie. Nie zmienia to też oceny powoływanie się na okoliczność związaną z egzekucją zaległości finansowych na podstawie nieprawomocnych orzeczeń sądowych. O ile taka sytuacja istotnie zachodzi, to skarżącemu przysługują do wykorzystania stosowne środki prawne przewidziane w przepisach prawa. Z powyższych względów, skoro zaskarżone postanowienie odpowiada prawu i dlatego na podstawie art. 184 § 1 w związku z art. 193, 197 cytowanej wyżej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi złożone zażalenie podlegało oddalenie.
P O S T A N O W I E N I E
Dnia 16 maja 2005 r.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie:
Sędzia NSA Czesława Socha po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2005 r.
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia M. Z.
od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 stycznia 2005 r. sygn. akt VI SA/Wa 1205/04 w sprawie ze skargi M. Z.
na postanowienie Komendanta Rejonowego Policji Warszawa VI z dnia 2 czerwca 2004 r. sygn. akt [...] w przedmiocie okresowego opiniowania licencjonowanego pracownika ochrony II stopnia postanawia: zażalenie oddalić
U Z A S A D N I E N I E
Zaskarżonym postanowieniem odmówiono przyznania prawa pomocy przyjmując, że nie zostały spełnione przesłanki określone w przepisach. Otrzymywane dochody miesięczne, posiadany majątek wskazują, że kwota wpisu 100 zł jest możliwa do uiszczenia bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Skarżący M. Z. wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i przyznanie zwolnienia od wpisu sądowego w kwocie 100 zł.
W uzasadnieniu podał, że ocena Sądu jest błędna co do jego możliwości finansowych. Otrzymywane dochody miesięczne nie pozwalają na pokrycie wpisu, skoro była żona egzekwuje zaległości finansowe na podstawie nieprawomocnych orzeczeń sądowych. Brak środków finansowych z tego powodu nie pozwala pokryć wydatków związanych nawet z leczeniem.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne.
Przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie całkowitym lub częściowym zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270) następuje w określonych przypadkach. W zakresie całkowitym, gdy osoba wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. W zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny. Oznacza to, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych ma charakter wyjątkowy jak to trafnie podkreślił Sąd I instancji. Stosowana jest tylko w przypadkach osób, które charakteryzują się trudną sytuacją materialną. Do osób tych zaliczyć można bezrobotnych, którzy nie pobierają zasiłku lub osoby, które ze względu na okoliczności życiowe pozbawione są środków do życia bądź środki te są bardzo ograniczone i zaspakajają tylko podstawowe potrzeby życiowe.
Istotnie, koszty sądowe obciążające skarżącego w sprawie sprowadzają się na obecnym jej stadium do opłaty od skargi kasacyjnej wynoszącej 100 zł na podstawie § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 221, poz. 2193 z 2003 r.).
Trafnie Sąd przyjął, że wysokość wydatku obciążającego skarżącego w sytuacji materialnej w jakiej znajduje się, pozwala na uiszczenie kosztów.
Strona wnosząc sprawę przed sądem powinna liczyć się z kosztami i gromadzić potrzebne środki z dochodów bieżąco uzyskiwanych. Wyjątkowo, gdy niezwłoczne wniesienie sprawy zapewni ochronę praw strony ze względu na bliski termin, z upływem którego jej roszczenie wygaśnie lub ulegnie przedawnieniu albo ze względu na inne okoliczności prawne lub faktyczne. Chodzi wówczas o sytuację, że nie ma podstaw do zarzucenia stronie zamyślnego braku działania. W sprawie takie wyjątkowe okoliczności, o jakich mowa wyżej nie zachodzą. Rodzaj sprawy, posiadany majątek, dochody bieżące, pozwalają na poniesienie kosztów w powyższym zakresie. Nie ma zatem podstaw do twierdzenia, że ponoszone wydatki uniemożliwiają poniesienie kosztów. Skarżący nawet nie przeczy, że uzyskuje dochody. Powołany wyżej przepis jednoznacznie wskazuje, że przy całkowitym zwolnieniu osoba powinna wykazać brak możliwości poniesienia jakichkolwiek kosztów postępowania, a przy częściowym - brak możliwości poniesienia pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Powyższe sytuacje nie zachodzą w sprawie. Nie zmienia to też oceny powoływanie się na okoliczność związaną z egzekucją zaległości finansowych na podstawie nieprawomocnych orzeczeń sądowych. O ile taka sytuacja istotnie zachodzi, to skarżącemu przysługują do wykorzystania stosowne środki prawne przewidziane w przepisach prawa.
Z powyższych względów, skoro zaskarżone postanowienie odpowiada prawu i dlatego na podstawie art. 184 § 1 w związku z art. 193, 197 cytowanej wyżej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi złożone zażalenie podlegało oddalenie.