Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Rafał Batorowicz po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia M. L. na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału VI Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 25 września 2009 r., sygn. akt VI SA/Wa 1698/09 w zakresie wezwania do uiszczenia wpisu sądowego w sprawie ze skargi M. L. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] sierpnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego dotyczącego ustalenia podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego postanawia: oddalić zażalenie.
Zaskarżonym zarządzeniem z dnia 25 września 2009 r. sygn. akt VI SA/Wa 1698/09 o wezwaniu do uiszczenia wpisu sądowego od skargi w sprawie ze skargi M. L. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia
[...] sierpnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, Przewodniczący Wydziału VI Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. na podstawie art. 220 § 1 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej cytowanej jako p.p.s.a.) wezwał skarżącą M. L. stosownie do § 2 ust. 6 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193) do uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 200 zł.
Powyższe zarządzenie strona zaskarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, argumentując, że nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych dla spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz wskazując, że skarga na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia dotycząca objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym jest sprawą z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie znajduje usprawiedliwionych podstaw.
Na wstępie stwierdzić należy, że zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych (w tym wpisu sądowego), na podstawie przepisów ustawy p.p.s.a. jest instytucją stosowaną w wyjątkowych przypadkach i stanowi odstępstwo od zasady ponoszenia tych kosztów wynikającej z art. 230 p.p.s.a. Zwolnienie od kosztów sądowych w pewnych kategoriach spraw następuje z mocy ustawy na podstawie art. 239 p.p.s.a.
W myśl art. 220 § 1 zdanie 1 p.p.s.a. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata. W zdaniu drugim tego przepisu ustawodawca przewidział możliwość wezwania wnoszącego pismo do uiszczenia opłaty w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania. Na tej właśnie podstawie skarżąca została wezwana do uiszczenia wpisu od wniesionej w niniejszej sprawie skargi.
Argumentacja skarżącej opierająca się na twierdzeniu o naruszeniu przez Przewodniczącego Wydziału obowiązujących przepisów poprzez wezwanie do zapłaty wpisu, mimo przysługującego stronie ustawowego zwolnienia od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, jest bezzasadna, bowiem skarżąca mylnie utożsamia ubezpieczenia społeczne z ubezpieczeniem zdrowotnym.
Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że stosownie do treści art. 67 ust. 1 zdanie 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Prawo do zabezpieczenia społecznego przysługuje w razie niezdolności do pracy (spowodowanej różnymi czynnikami) bądź wiąże się z przepracowaniem określonej liczby lat i jest uzależnione od osiągnięcia wieku emerytalnego (szerzej W. Skrzydło, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Zakamycze, 2002, wyd. IV., LEX). Szczegółów dotyczących zakresu oraz form przyznawania zabezpieczenia społecznego nie określa Konstytucja, lecz odsyła w tym względzie do postanowień ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r., Nr 11, poz. 74). W świetle art. 1 cytowanej ustawy ubezpieczenia społeczne obejmują: 1) ubezpieczenie emerytalne; 2) ubezpieczenia rentowe; 3) ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane dalej "ubezpieczeniem chorobowym"; 4) ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwane dalej "ubezpieczeniem wypadkowym". Stosownie do treści art. 239 pkt 1 lit. e) p.p.s.a. sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych są objęte zwolnieniem od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.