Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Dariusz Dudra po rozpoznaniu w dniu 4 czerwca 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia A. K. na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału VI Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 21 marca 2014 r. sygn. akt VI SA/Wa 937/14 w zakresie wezwania do uiszczenia wpisu sądowego w sprawie ze skargi A. K. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] stycznia 2014 r. nr [...] w przedmiocie podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego postanawia: oddalić zażalenie.
Przewodniczący Wydziału VI Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. zaskarżonym zarządzeniem z 21 marca 2014 r., sygn. akt VI SA/Wa 937/14 w sprawie ze skargi A.K. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z [...] stycznia 2014 r., nr [...], na podstawie art. 220 § 1 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm. - dalej jako: p.p.s.a.), wezwał skarżącego, stosownie do § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 221, poz. 2193) do uiszczenia wpisu sądowego od skargi.
A.K. wniósł zażalenie na powyższe zarządzenie domagając się jego uchylenia. Skarżący zarzucił sądowi naruszenie art. 239 pkt 1 lit. e p.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie i niezasadnie zobowiązanie do uiszczenia wpisu od skargi na decyzję z [...] stycznia 2014, podczas gdy decyzja ta jest decyzją z zakresu ubezpieczeń społecznych, wobec czego nie podlega obowiązkowi uiszczenia kosztów sądowych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie znajduje usprawiedliwionych podstaw.
W myśl art. 220 § 1 p.p.s.a. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata, dlatego też przewodniczący wzywa wnoszącego pismo, aby pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania uiścił opłatę w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania. Na tej właśnie podstawie skarżący został wezwany do uiszczenia wpisu od skargi na decyzję z [...] stycznia 2014 r.
Zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych (w tym wpisu sądowego) na podstawie przepisów ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest instytucją stosowaną w wyjątkowych przypadkach i stanowi odstępstwo od zasady ponoszenia tych kosztów, wynikającej z art. 230 p.p.s.a.
Zwolnienie od kosztów sądowych następuje z mocy ustawy na podstawie art. 239 p.p.s.a. Zgodnie z art. 239 pkt 1 lit. e) tej ustawy nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych strona skarżąca działanie lub bezczynność organu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Argumentacja skarżącego opierająca się na zarzucie naruszenia przez WSA obowiązujących przepisów poprzez wezwanie do zapłaty wpisu, mimo przysługującego stronie ustawowego zwolnienia od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych na podstawie wskazanego wyżej przepisu, jest bezzasadna, bowiem skarżący mylnie utożsamia ubezpieczenia społeczne z ubezpieczeniem zdrowotnym.
Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że stosownie do treści art. 67 ust. 1 zdanie 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Prawo do zabezpieczenia społecznego przysługuje w razie niezdolności do pracy (spowodowanej różnymi czynnikami) bądź wiąże się z przepracowaniem określonej liczby lat i jest uzależnione od osiągnięcia wieku emerytalnego (por. W. Skrzydło, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Zakamycze 2002, wyd. IV, LEX). Szczegółów dotyczących zakresu oraz form przyznawania zabezpieczenia społecznego nie określa Konstytucja, lecz odsyła w tym względzie do postanowień ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.). W świetle art. 1 cytowanej ustawy ubezpieczenia społeczne obejmują: 1) ubezpieczenie emerytalne; 2) ubezpieczenia rentowe; 3) ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa; 4) ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Stosownie do treści wskazanego wyżej art. 239 pkt 1 lit. e) p.p.s.a. sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych są objęte zwolnieniem od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.