Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Edward Kierejczyk po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia M. L. - D. A. R. na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału VI Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 28 października 2009 r., sygn. akt VI SA/Wa 1853/09 w zakresie wezwania do uiszczenia wpisu sądowego od skargi w sprawie ze skargi M. L. - D. A. R. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] sierpnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego w sprawie podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu umów cywilnoprawnych o charakterze zlecenia postanawia: oddalić zażalenie
Zaskarżonym zarządzeniem z dnia 28 października 2009 r. sygn. akt VI SA/Wa 1853/09 w sprawie ze skargi M. L. - D. A. R. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] sierpnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania odwoławczego w sprawie podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu umów cywilnoprawnych o charakterze zlecenia, Przewodniczący Wydziału VI Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W., na podstawie art. 220 § 1 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej powoływanej jako p.p.s.a.), wezwał skarżącą M. L., stosownie do § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 221, poz. 2193) do uiszczenia wpisu sądowego od skargi w kwocie 200 zł.
Powyższe zarządzenie strona zaskarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wskazując, że sprawa ze skargi na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia dotyczącą umorzenia postępowania odwoławczego w sprawie podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego jest sprawą z zakresu ubezpieczeń społecznych i nie podlega obowiązkowi uiszczenia opłaty sądowej.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie znajduje usprawiedliwionych podstaw.
W myśl art. 220 § 1 p.p.s.a. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata, dlatego też przewodniczący wzywa wnoszącego pismo, aby pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania uiścił opłatę w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Na tej właśnie podstawie skarżąca została wezwana do uiszczenia wpisu od wniesionej w niniejszej sprawie skargi. Zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych (w tym wpisu sądowego) na podstawie przepisów ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest instytucją stosowaną w wyjątkowych przypadkach i stanowi odstępstwo od zasady ponoszenia tych kosztów, wynikającej z art. 230 p.p.s.a.
Zwolnienie od kosztów sądowych następuje z mocy ustawy na podstawie art. 239 p.p.s.a. Zgodnie z art. 239 pkt 1 lit. e) tej ustawy nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych strona skarżąca działanie lub bezczynność organu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Argumentacja skarżącej opierająca się na zarzucie naruszenia przez Przewodniczącego Wydziału obowiązujących przepisów poprzez wezwanie do zapłaty wpisu, mimo przysługującego stronie ustawowego zwolnienia od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych na podstawie wskazanego wyżej przepisu, jest bezzasadna, bowiem skarżąca mylnie utożsamia ubezpieczenia społeczne z ubezpieczeniem zdrowotnym.
Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że stosownie do treści art. 67 ust. 1 zd. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Prawo do zabezpieczenia społecznego przysługuje w razie niezdolności do pracy (spowodowanej różnymi czynnikami) bądź wiąże się z przepracowaniem określonej liczby lat i jest uzależnione od osiągnięcia wieku emerytalnego (szerzej W. Skrzydło, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Zakamycze, 2002, wyd. IV, LEX). Szczegółów dotyczących zakresu oraz form przyznawania zabezpieczenia społecznego nie określa Konstytucja, lecz odsyła w tym względzie do postanowień ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.). W świetle art. 1 cytowanej ustawy ubezpieczenia społeczne obejmują: 1) ubezpieczenie emerytalne; 2) ubezpieczenia rentowe; 3) ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane dalej "ubezpieczeniem chorobowym"; 4) ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwane dalej "ubezpieczeniem wypadkowym". Stosownie do treści wskazanego wyżej art. 239 pkt 1 lit. e) p.p.s.a. sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych są objęte zwolnieniem od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.
Zgodnie z art. 68 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej każdy ma prawo do ochrony zdrowia, a obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Jak wynika z cytowanych przepisów Konstytucja przyznaje każdemu prawo do ochrony zdrowia, a szeroko rozwinięty system ubezpieczeń zdrowotnych, a także system opieki zdrowotnej, obejmujący osoby niezależnie od wieku, zawodu, wykonywanej pracy itp., pozwala każdemu na bezpłatną opiekę lekarską (szerzej W. Skrzydło, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Zakamycze, 2002, wyd. IV, LEX). Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.).
Z uzasadnienia wniesionego zażalenia wynika, że skarżąca mylnie klasyfikuje podleganie obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego do kategorii spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych objętych ustawowym zwolnieniem od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. W związku z tym zarządzenie Przewodniczącego Wydziału z dnia 28 października 2009 r. jest prawidłowe.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 i art. 198 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.