Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Edward Kierejczyk po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2005 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia S. K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 marca 2005 r. sygn. akt VI SA/Wa 1434/04 o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi S. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia 3 czerwca 2004 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania zezwolenia na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych postanawia oddalić zażalenie U Z A S A D N I E N I E Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił S. K. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. Sąd dokonując oceny stanu majątkowego i rodzinnego skarżącego na podstawie przedstawionych przez niego dokumentów uznał, że złożony przez niego wniosek o przyznanie prawa pomocy nie zasługuje na uwzględnienie. Zaznaczył, że skarżący, prowadząc w sposób racjonalny działalność gospodarczą i uzyskując z tej działalności określone przychody, powinien również zabezpieczyć na potrzeby toczącego się postępowania sądowego odpowiednie sumy pieniężne, czyniąc oszczędności we własnych wydatkach do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Ponadto, z załączonych dokumentów wynika, że skarżący reguluje szereg zobowiązań związanych z prowadzoną działalnością. Również zaciągnięte przez skarżącego kredyty świadczą o tym, że posiada on zdolność płatniczą. W zażaleniu na to postanowienie pełnomocnik strony podkreślił, że powołane przez WSA znaczne kwoty przychodu skarżącego nie są zyskiem i nie stanowią nadwyżki nad kosztami, co uniemożliwiało zgromadzenie oszczędności na pokrycie kosztów sądowych od nieprzewidywalnych kosztów procesowych, będących wynikiem wadliwego działania administracji państwowej, organów ścigania i przewlekłości postępowania sądowego. Ponadto w sprawie rozpatrywane są trzy decyzje, prawie o identycznej treści, natomiast opłata od niniejszych skarg wynosi 3 razy po 500zł. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: Stosownie do art. 246 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /zwanej dalej p.s.a./ (Dz. U. Nr 153 poz. 1270) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Podkreślenia wymaga fakt, że udzielenie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Zapobiegliwości i przezorności w tym zakresie należy szczególnie wymagać od osób toczących spory sądowe w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą. Samodzielna działalność gospodarcza prowadzona na własny rachunek wiąże się bowiem, ze swej istoty, z ryzykiem ponoszenia wszystkich związanych z nią konsekwencji, w tym kosztów - także sądowych. Oznacza to, ze w procedurze planowania wydatków związanych z działalnością gospodarczą podmiot prowadzący taką działalność, przewidując realizację swoich praw przed sądem, powinien uwzględnić także konieczność posiadania środków na prowadzenie procesu sądowego (tak: postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 lipca 1992 r. I Acz 393/92, "Wokanda" 1993, nr 2, s. 32). Ponadto, dla wydatków związanych z prowadzeniem procesu strona powinna znaleźć pokrycie w swoich dochodach przez odpowiednie ograniczenie innych wydatków niebędących niezbędnymi dla utrzymania (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 1980 r., I CZ 99/80, LEX nr 8272). Ze wspomnianego przepisu art. 246 § 1 pkt 2 p.s.a. wynika, że ciężar udowodnienia braku możliwości pokrycia kosztów postępowania spoczywa na wnioskującym o przyznanie prawa pomocy. W związku z tym zgodnie z art. 252 § 1 p.s.a. wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach, a jeżeli wniosek składa osoba fizyczna, ponadto dokładne dane o stanie rodzinnym oraz oświadczenie strony o niezatrudnieniu lub niepozostawaniu w innym stosunku prawnym z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym. Podkreślić należy, że Sąd jest związany zakresem żądania strony przedstawionym we wniosku. Zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana pod kątem wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w toczącym się postępowaniu, oraz z uwzględnieniem możliwości poniesienia przez nią kosztów w tym zakresie. Ze złożonego przez skarżącego oświadczenia, o którym mowa w art. 252 § 1 p.s.a., obiektywnie nie wynika, ze nie jest on w stanie ponieść kosztów sądowych. Jak słusznie zauważył WSA w Warszawie, że zaciągnięte przez skarżącego kredyty świadczą o jego zdolności płatniczej. Również posiadanie majątku w zasadzie wyłącza możliwość zwolnienia z kosztów sądowych, skoro istnieje możliwość jego obciążenia. Mając na uwadze wszystkie te okoliczności Naczelny Sąd Administracyjny doszedł do przekonania, że skarżący nie wykazał dostatecznie zasadności swego wniosku o przyznanie mu prawa pomocy i dlatego zażalenie na postanowienie WSA w Warszawie Sąd uznał za nieuzasadnione. Z tych względów i na podstawie art. 184 p.s.a. w związku z art. 197 § 2 p.s.a. Sąd orzekł jak w sentencji.
P O S T A N O W I E N I E
Dnia 28 czerwca 2005 r.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie:
Sędzia NSA Edward Kierejczyk po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2005 r.
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia S. K.
na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 marca 2005 r. sygn. akt VI SA/Wa 1434/04 o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi S. K.
na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia 3 czerwca 2004 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania zezwolenia na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych postanawia oddalić zażalenie
U Z A S A D N I E N I E
Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił S. K. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. Sąd dokonując oceny stanu majątkowego i rodzinnego skarżącego na podstawie przedstawionych przez niego dokumentów uznał, że złożony przez niego wniosek o przyznanie prawa pomocy nie zasługuje na uwzględnienie. Zaznaczył, że skarżący, prowadząc w sposób racjonalny działalność gospodarczą i uzyskując z tej działalności określone przychody, powinien również zabezpieczyć na potrzeby toczącego się postępowania sądowego odpowiednie sumy pieniężne, czyniąc oszczędności we własnych wydatkach do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Ponadto, z załączonych dokumentów wynika, że skarżący reguluje szereg zobowiązań związanych z prowadzoną działalnością. Również zaciągnięte przez skarżącego kredyty świadczą o tym, że posiada on zdolność płatniczą.
W zażaleniu na to postanowienie pełnomocnik strony podkreślił, że powołane przez WSA znaczne kwoty przychodu skarżącego nie są zyskiem i nie stanowią nadwyżki nad kosztami, co uniemożliwiało zgromadzenie oszczędności na pokrycie kosztów sądowych od nieprzewidywalnych kosztów procesowych, będących wynikiem wadliwego działania administracji państwowej, organów ścigania i przewlekłości postępowania sądowego. Ponadto w sprawie rozpatrywane są trzy decyzje, prawie o identycznej treści, natomiast opłata od niniejszych skarg wynosi 3 razy po 500zł.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 246 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /zwanej dalej p.s.a./ (Dz. U. Nr 153 poz. 1270) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Podkreślenia wymaga fakt, że udzielenie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Zapobiegliwości i przezorności w tym zakresie należy szczególnie wymagać od osób toczących spory sądowe w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą. Samodzielna działalność gospodarcza prowadzona na własny rachunek wiąże się bowiem, ze swej istoty, z ryzykiem ponoszenia wszystkich związanych z nią konsekwencji, w tym kosztów - także sądowych. Oznacza to, ze w procedurze planowania wydatków związanych z działalnością gospodarczą podmiot prowadzący taką działalność, przewidując realizację swoich praw przed sądem, powinien uwzględnić także konieczność posiadania środków na prowadzenie procesu sądowego (tak: postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 lipca 1992 r. I Acz 393/92, "Wokanda" 1993, nr 2, s. 32). Ponadto, dla wydatków związanych z prowadzeniem procesu strona powinna znaleźć pokrycie w swoich dochodach przez odpowiednie ograniczenie innych wydatków niebędących niezbędnymi dla utrzymania (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 1980 r., I CZ 99/80, LEX nr 8272).