Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Andrzej Kuba po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia M. M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 3 marca 2008 r. sygn. akt V SA/Wa 2639/07 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi M. M. na uchwałę Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] w przedmiocie uznania zarzutu w postępowaniu egzekucyjnym postanawia: oddalić zażalenie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. postanowieniem z dnia 3 marca 2008 r. o sygn. akt V SA/Wa 2639/07, po rozpoznaniu wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi M. M. na uchwałę Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia [...] lipca 2007 r. Nr [...] w przedmiocie uznania zarzutu zgłoszonego w postępowaniu egzekucyjnym oraz określenia wysokości zobowiązania z tytułu zaległości w opłacaniu składki członkowskiej, odmówił przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.
Sąd stwierdził, że z załączonego przez wnioskodawcę zaświadczenia z dnia [...] listopada 2007 r. o wysokości wynagrodzenia wynika, że skarżący był zatrudniony na czas określony od dnia [...] lutego 2004 r. do dnia [...] stycznia 2008 r. W związku z powyższym, decydując się na dochodzenie swoich praw na drodze sądowego postępowania odwoławczego, winien był uwzględnić konieczność zabezpieczenia odpowiedniej kwoty na poniesienie związanych z tym wydatków, mając świadomość, że wraz z upływem okresu na jaki zawarta została umowa o pracę, wysokość jego dochodu ulegnie znacznemu ograniczeniu. Winien był zatem zabezpieczyć z pozyskiwanych środków odpowiednią kwotę pieniężną.
Postanowieniem z dnia 23 listopada 2007 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. ustalił wartość przedmiotu zaskarżenia w niniejszej sprawie na kwotę 440 zł. Zgodnie zatem z § 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193) wpis sądowy od skargi złożonej w niniejszej sprawie wynosi 100 zł. i w ocenie Sądu skarżący miał możliwość zabezpieczenia powyższej kwoty. Zdaniem Sądu, nie może mieć również znaczenia podniesiona przez skarżącego okoliczność zawarcia umowy majątkowej wyłączającej ustawową wspólność majątkową małżeńską, bowiem zawarcie takiej umowy nie zwalnia z obowiązku wzajemnego wspierania się małżonków, wynikającego z przepisów prawa rodzinnego.
W zażaleniu na powyższe postanowienie M. M. wniósł o ponowne rozpatrzenie sprawy i zwolnienie od kosztów sądowych w całości. Skarżący podniósł, że jego sytuacja finansowa nie pozwala na samodzielne płacenie czynszu za mieszkanie i innych opłat eksploatacyjnych, 280 zł alimentów, a także zakup leków. Wszystkie obciążenia, mimo rozdzielności majątkowej, ponosi jego żona. Skarżący wskazał, że otrzymuje 275,75 zł renty, a z powodu zaistniałej sytuacji finansowej jego żona zmuszona była wziąć kredyt.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W świetle art. 245 § 1 p.p.s.a. prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym następuje, gdy strona wnioskująca o przyznanie prawa pomocy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
W związku z tym, że w przypadku przyznania prawa pomocy koszty postępowania sądowego pokrywane są z budżetu państwa, korzystanie z tej instytucji powinno mieć miejsce jedynie w wypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, gdy wnioskodawca rzeczywiście nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania, a przez to nie może zrealizować przysługującego mu prawa do sądu. Stąd ciężar dowodu co do wykazania okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy spoczywa na stronie składającej wniosek o przyznanie prawa pomocy, co wynika z przytoczonego wyżej przepisu art. 246 § 1 p.p.s.a. Wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zatem zawierać oświadczenie strony obejmujące między innymi dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach, a także o stanie rodzinnym (art. 252 § 1 p.p.s.a.). Właściwe przedstawienie przez stronę przyczyn uzasadniających zwolnienie od kosztów sądowych oraz dowodów na ich poparcie umożliwia Sądowi rozpoznającemu wniosek dokonanie prawidłowej oceny sytuacji majątkowej wnioskodawcy.