Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jacek Chlebny Sędziowie NSA Małgorzata Dałkowska-Szary Zofia Flasińska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg M. T. R., K. M., Z.B., K. R. na przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gdańsku, sygn. akt II SA/Gd 217/16 w sprawie ze skarg M. T. R., K. M., Z. B., K. R., M. B. oraz Wojewody [...] na uchwałę Rady Gminy B. z dnia [...] czerwca 2012 r., nr [...] w przedmiocie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego postanawia: 1. stwierdzić przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gdańsku ze skarg M. T. R., K. M., Z. B., K. R., 2. przyznać M. T. R., K. M., Z. B., K. R. od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku sumy pieniężne w wysokości po 3 000 (trzy tysiące) złotych, 3. zwrócić M. T. R., K. M., Z. B., K. R. ze środków budżetowych Naczelnego Sądu Administracyjnego uiszczone opłaty od skargi na przewlekłość postępowania w kwocie po 200 (dwieście) złotych.
W dniu 25 czerwca 2013 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku wpłynęła skarga Grupy mieszkańców gminy reprezentowanej przez Stowarzyszenie "[...]" w B. na uchwałę Rady Gminy B. z dnia [...] czerwca 2012 r., nr [...] w przedmiocie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (sygn. akt II SA/Gd 481/13).
W wykonaniu zarządzenia Przewodniczącego Wydziału II z dnia 16 lipca 2013 r. pełnomocnik Stowarzyszenia został wezwany do usunięcia braków formalnych skargi poprzez złożenie oryginału lub uwierzytelnionego odpisu pełnomocnictwa procesowego oraz 29 upoważnień od członków grupy mieszkańców wraz z dwoma aktami notarialnymi, jak również do uiszczenia wpisu od skargi w terminie 7 dni pod rygorem jej odrzucenia. Braki skargi zostały uzupełnione 5 sierpnia 2013 r.
Postanowieniem z dnia 10 października 2013 r. Sąd zarządził połączenie tej sprawy ze sprawą ze skargi Wojewody [...] na tę samą uchwałę celem ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt II SA/Gd 785/12.
Zarządzeniem z dnia 9 grudnia 2013 r. Przewodniczący Wydziału wyznaczył termin rozprawy na dzień 9 stycznia 2014 r. Sąd odroczył rozprawę, zobowiązując pełnomocnika Grupy mieszkańców do wykazania interesów prawnych w zaskarżeniu przedmiotowej uchwały poszczególnych mieszkańców oraz zobowiązując pełnomocnika organu do złożenia dodatkowych dokumentów i wyjaśnień.
Zarządzeniem z dnia 15 stycznia 2014 r. Przewodniczący Wydziału wyznaczył rozprawę na dzień 26 lutego 2014 r. Termin ogłoszenia orzeczenia odroczono do dnia 12 marca 2014 r.
Wyrokiem z dnia 12 marca 2014 r. Sąd stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały ze skargi Wojewody [...] oraz oddalił skargę Grupy mieszkańców gminy reprezentowanej przez Stowarzyszenie "[...]" w B.
Skargi kasacyjne od tego wyroku wnieśli: Rada Gminy B. (16 czerwca 2014 r.) i Grupa mieszkańców gminy reprezentowana przez Stowarzyszenie "[...]" w B. (18 czerwca 2014 r.).
W skardze kasacyjnej Grupy mieszkańców zawarto wniosek o przyznanie "skarżącym" prawa pomocy. Zarządzeniem z dnia 27 czerwca 2014 r. referendarz sądowy wezwał pełnomocnika Stowarzyszenia do sprecyzowania w czyim konkretnie imieniu składa ten wniosek oraz przesłania go na urzędowym formularzu. W związku z niewykonaniem tego wezwania przez pełnomocnika - zarządzeniem z dnia 18 lipca 2014 r. - referendarz sądowy pozostawił wniosek bez rozpoznania.
Postanowieniem z dnia 31 lipca 2014 r. Sąd odrzucił skargę kasacyjną Grupy mieszkańców gminy reprezentowanej przez Stowarzyszenie "[...]" w B., albowiem została złożona po terminie.
Akta sprawy zostały przekazane do Naczelnego Sądu Administracyjnego w dniu 3 września 2014 r.
Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2016 r., II OSK 2516/14 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gdańsku do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu tego wyroku Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że postępowanie w tej sprawie dotknięte było wadą nieważności. Nieważność postępowania sądowoadministracyjnego zachodzi m. in. jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany (art. 183 § 2 pkt 2 p.p.s.a.). W przedmiotowej sprawie Sąd I instancji w sentencji zaskarżonego wyroku jako jedną ze stron skarżących wskazał: "Grupę mieszkańców gminy reprezentowaną przez Stowarzyszenie [...] w B.", jednak tego rodzaju podmiot nie ma zdolności sądowej. Niewątpliwie, bowiem podmiot, którego skargę rozpoznał Sąd nie należy do wskazanych w art. 25 p.p.s.a. Skoro skargę wniesiono m. in. na podstawie art. 101 ust. 2a ustawy o samorządzie gminnym, to stronami skarżącymi winno się uczynić wszystkich wyrażających na to zgodę mieszkańców, jako osób fizycznych, które z mocy art. 25 § 1 p.p.s.a. posiadają zdolność sądową. Ponadto Sąd I instancji rozpoznał skargę wadliwie, czyniąc skarżącym Grupę mieszkańców gminy i godząc się, by skargę tę w istocie wniosło Stowarzyszenie, które miało reprezentować osoby tworzące powyższą grupę, a które samo udzieliło pełnomocnictwa wskazanemu przez siebie adwokatowi. Stowarzyszenie nie mogło wnosić skargi w imieniu grupy mieszkańców i w konsekwencji pełnomocnik ustanowiony przez Stowarzyszenie nie mógł skutecznie dokonywać czynności w tej sprawie. Ta okoliczność przesądziła o tym, że ziściła się dodatkowa przesłanka nieważności postępowania, albowiem strony - osoby fizyczne, które udzieliły Stowarzyszeniu upoważnienia do ich reprezentowania we wniesieniu skargi, zostały pozbawione możności obrony swych praw (art. 183 § 2 pkt 5 p.p.s.a.). Naczelny Sąd Administracyjny polecił Sądowi I instancji prawidłowo oznaczyć skarżących i wezwać ich do podpisania skargi i wniesienia wpisów od skargi.